"Sapiens – lược sử loài người” kể về sự phát triển của nhân loại và thế giới xung quanh đã được phát hành trên toàn thế giới với hơn 21 triệu bản in.
“Sapiens - lược sử loài người” được viết bởi Yuval Noah Harari - một nhà nghiên cứu lịch sử người Israel. Ông chuyên nghiên cứu về lịch sử thế giới, lịch sử thời Trung cổ và lịch sử quân sự. Đây là một trong những cuốn sách nổi bật nhất của ông.
 |
| “Sapiens - lược sử loài người". Ảnh: Alphabooks. |
Xuất bản lần đầu ở Israel năm 2011, bằng tiếng Do Thái, ba năm sau mới có bản tiếng Anh, đến nay, sách được dịch 65 ngôn ngữ, với hơn 21 triệu cuốn, “Sapiens: Lược sử loài người” liên tục xuất hiện trong mọi danh mục sách bán chạy trên toán cầu, trong đó có 96 tuần liên tiếp (trên tổng số 182 tuần) đứng đầu danh mục New York Times Bestseller. Cuốn sách được nhận nhiều giải thưởng, trong đó nổi bật nhất là Giải thưởng Thư viện Quốc Gia Trung Quốc dành cho cuốn sách nổi bật nhất được xuất bản năm 2014 (National Library of China's Wenjin Book Award for the best book published in 2014). Cuốn sách cũng nhận được rất nhiều lời khen tặng từ những nhân vật nổi tiếng.
"Lược sử loài người" kể lại hành trình của loài Homo sapiens – loài người hiện đại – từ thời kỳ cổ xưa, khoảng 2,5 triệu năm trước, khi con người chỉ là những sinh vật nhỏ bé sống nhờ săn bắt hái lượm, cho đến thời đại hiện tại với những phát minh khoa học, công nghệ vượt bậc. Harari chia lịch sử loài người thành bốn giai đoạn chính: Cuộc cách mạng nhận thức, Cuộc cách mạng nông nghiệp, sự thống nhất của loài người và Cuộc cách mạng công nghiệp. Mỗi giai đoạn này đều đánh dấu sự thay đổi sâu sắc trong cách con người tư duy, tổ chức xã hội và tương tác với môi trường.
Một trong những ý tưởng chính mà Harari giới thiệu trong cuốn sách là về cuộc cách mạng nhận thức, diễn ra khoảng 70.000 năm trước. Đây là giai đoạn con người bắt đầu có khả năng tưởng tượng và sáng tạo ra các thực thể trừu tượng như thần linh, quốc gia, và tiền bạc. Theo Harari, chính khả năng tưởng tượng và giao tiếp thông qua ngôn ngữ phong phú đã giúp Homo sapiens vươn lên thống trị thế giới, vượt qua các loài người khác.
Khả năng này không chỉ giúp con người sống thành nhóm đông hơn mà còn tạo ra những câu chuyện chung, những giá trị và niềm tin có thể kết nối hàng triệu, thậm chí hàng tỷ người lại với nhau. Từ đó, loài người không chỉ là một sinh vật sống nhờ môi trường, mà còn bắt đầu kiểm soát và điều chỉnh môi trường theo cách của mình.
Sau đó, loài người bước vào cuộc cách mạng nông nghiệp. Tuy nhiên, khi con người chuyển từ cuộc sống săn bắt hái lượm sang trồng trọt và chăn nuôi, mặc dù sản xuất được nhiều lương thực hơn, nhưng đời sống lại không hề tốt đẹp hơn. Con người phải làm việc nhiều hơn, thức ăn trở nên ít đa dạng và những bệnh dịch bắt đầu xuất hiện do việc sống tập trung trong các khu định cư lớn.
Cuộc cách mạng nông nghiệp đã thay đổi hoàn toàn cấu trúc xã hội. Thay vì sống trong các nhóm nhỏ, bình đẳng, con người bắt đầu hình thành các hệ thống phân chia giai cấp, tài sản và quyền lực. Từ đây, các nền văn minh lớn đầu tiên ra đời, mở đầu cho những xung đột về lãnh thổ, tài nguyên và quyền lực kéo dài trong suốt lịch sử.
 |
| Tác giả Yuval Noah Harari. |
Sau cuộc cách mạng nông nghiệp, những nền văn hóa nhỏ bé dần dần hợp nhất thành một nền văn minh lớn hơn và phức tạp hơn. Trong phần nội dung sự thống nhất của loài người, con người Homo Sapiens đã biết chuyển ngôn ngữ thành chữ viết, có hệ thống tiền tệ, tín ngưỡng tôn giáo, những quốc gia lớn hình thành lớn mạnh dựa vào chính trị và kinh tế. Tác giả nhận định tất cả các Homo Sapiens đều thích tiền, đều tin vào tiền và tiền là phương án giải quyết mọi bài toán.
Cuối cùng, cách đây 500 năm, cuộc cách mạng công nghiệp đã đưa loài người tới một mốc quan trọng. Máy móc và công nghệ đã thay đổi hoàn toàn cách con người sản xuất, tiêu thụ và giao tiếp. Harari cho rằng, cuộc cách mạng công nghiệp không chỉ giúp con người vượt qua nhiều giới hạn sinh học của mình, mà còn đặt ra câu hỏi về ý nghĩa của sự sống khi ngày càng nhiều công việc của con người được thay thế bởi máy móc và trí tuệ nhân tạo.
Tuy nhiên, cùng với đó tác giả cho rằng, sự tiến hóa quá nhanh của nhân loại đã khiến tự nhiên quá tải và đưa tất cả đến bờ tuyệt chủng. Khi con người đang bước vào một thời kỳ mà chúng ta không còn bị giới hạn bởi các yếu tố sinh học, những tiến bộ trong công nghệ gen, trí tuệ nhân tạo và công nghệ nano có thể dẫn đến sự xuất hiện của một loại người mới, thậm chí không còn là Homo sapiens nữa.
Điều khiến "Lược sử loài người" trở nên đặc biệt là cách Harari kể lại câu chuyện lịch sử với sự kết hợp giữa khoa học, triết học và nhân học. Ông không chỉ đơn thuần trình bày sự kiện mà còn mổ xẻ những ý tưởng, đặt câu hỏi về bản chất của con người, về xã hội và về tương lai. Văn phong của Harari cuốn hút và dễ hiểu, ngay cả với những độc giả không chuyên về lịch sử hay khoa học.
Cuốn sách giúp chúng ta có một cái nhìn toàn cảnh về quá khứ, hiện tại và tương lai của loài người, từ đó suy ngẫm về vai trò của chúng ta trong thế giới. Hơn thế nữa, "Lược sử loài người" còn kích thích độc giả suy nghĩ về những vấn đề lớn lao như đạo đức, sự tiến hóa và ý nghĩa của sự sống.
"Lược sử loài người" không chỉ cung cấp kiến thức mà còn khuyến khích chúng ta suy nghĩ về tương lai và trách nhiệm của mình đối với thế giới. Một cuốn sách đáng đọc, đáng suy ngẫm và chắc chắn sẽ thay đổi cách nhìn của bạn về loài người.