Tam quốc diễn nghĩa, nguyên tên là Tam quốc chí thông tục diễn nghĩa, là một tiểu thuyết lịch sử Trung Quốc được La Quán Trung viết vào thế kỷ 14 kể về thời kỳ hỗn loạn Tam quốc với 120 chương hồi, theo phương pháp bảy thực ba hư (bảy phần thực ba phần hư cấu).
Trong hồi 92 Tam quốc diễn nghĩa, La Quán Trung cho biết Hàn Đức là đại tướng ở Tây Lương của nhà Tào Ngụy, Hàn Đức được coi là có sức khỏe địch nổi muôn người, sử búa khai sơn cực giỏi, được tin quân Thục tiến đánh, Hàn Đức đã dẫn 8 vạn quân Tây Lương ra mắt Hạ Hầu Mậu và đề nghị được làm tiên phong. Hạ Hầu Mậu trọng thưởng và cho làm tiên phong.
Tạo hình Hàn Đức trong phim Tam quốc chí: Rồng tái sinh.
Nhân vật Hàn Đức dẫn 8 vạn quân Tây Lương cùng bốn người con đều tinh thông võ nghệ, giỏi cung ngựa. Hai bên dàn trận. Hàn Đức ra ngựa, bốn con sắp hàng hai bên và khiêu chiến Triệu Vân, bốn người con lần lượt giao chiến với Triệu Vân và bị giết chết. Hàn Đức thấy vật "ruột gan như xé", xông ngay vào trận.
Tuy nhiên, do Triệu Vân quá anh dũng nên quân Tây Lương thua chạy. Hàn Đức suýt nữa bị Triệu Vân bắt sống, phải bỏ áo giáp, đi chân không, mới trốn thoát.
Sau đó Hàn Đức về báo cáo lại với Hạ Hầu Mậu và dẫn quân tái chiến tại núi Phượng Minh, Hàn Đức vì muốn báo thù cho con nên xung phong đấu với Triệu Vân, ông vác búa khai sơn, tế ngựa xốc vào chém Triệu Vân. Nhưng đánh được "vài ba hiệp" thì đã bị Triệu Vân đâm chết.
Tuy nhiên, sự thật Hàn Đức chỉ là một nhân vật hư cấu trong tiểu thuyết Tam quốc diễn nghĩa của nhà văn La Quán Trung. Nhân vật này cùng bốn người con được tác giả tạo ra chỉ để bị nhân vật Triệu Vân giết, nhằm cho thấy sự dũng mãnh của nhân vật lão tướng phe Thục Hán.
Trên thực tế, năm 227, Triệu Vân cùng thừa tướng Gia Cát Lượng tập kết quân đội ở Hán Trung chuẩn bị đánh Ngụy. Triệu Vân khi đó tuổi đã cao vẫn đích thân xuất chinh ra trận nhằm thể hiện lòng trung với nước.
Năm 228, Gia Cát Lượng ra quân, Triệu Vân được cử đi cùng Đặng Chi mang ít quân ra Tà Cốc, còn mình khởi đại quân ra Kỳ Sơn. Trong lúc Nhai Đình thất thủ khiến Gia Cát Lượng phải lui đại quân về Hán Trung thì Triệu Vân và Đặng Chi cũng chỉ có ít quân. Ông bèn dùng kế nghi binh cố thủ, sau bị quân Tào Chân tấn công ở Cơ Cốc phải rút về. Triệu Vân đi chặn hậu, quân Thục rút lui có kỷ luật (không hề có việc giết chết Hàn Đức).
Tạo hình Triệu Vân trong phim Tam quốc diễn nghĩa 2010. Ảnh :Sohu
Về nước, ông bị giáng chức thành Định quân tướng quân. Gia Cát Lượng thấy ông không để tổn thất quân sĩ, cho phép ông lấy vải vóc để thưởng cho quân, nhưng ông từ chối vì đội quân của ông đã để thua trận không đáng nhận thưởng.
Trong bộ phim Tam quốc chí: Rồng tái sinh, nhân vật Hàn Đức được các nhà làm phim tái hiện, diễn viên thủ vai Hàn Đức là diễn viên Vu Vinh Quang, trong bộ phim này ông được mô tả là võ tướng mạnh nhất của quân Ngụy vào thời đó và đảm trách sứ mệnh chống lại quân Thục.
Trong cuộc chiến này, cả bốn người con của ông đã bị Triệu Vân (do Lưu Đức Hoa đóng) giết hại, ông nén đau thương thể thực hiện kế hoạch của Tào Anh (nhân vật hư cấu - cháu gái yêu của Tào Tháo), sau đó ông đã chấp nhận hy sinh khi chở đầy thuốc nổ trên ngựa và giao chiến với quân Thục để đôi bên cùng chết tại chiến trường trước núi Phượng Minh.
Theo Dân Việt