SSI Research vừa công bố báo cáo phân tích ngành thực phẩm và đồ uống cuối năm 2022 và 2023 với chủ đề "Một lựa chọn đầu tư trong bối cảnh lạm phát cao".
Tiêu dùng phục hồi yếu trong bối cảnh lạm phát gia tăng
Theo SSI Research, tiêu dùng cho thấy sự phục hồi sau đại dịch. Doanh thu bán lẻ tăng trưởng trong 6 tháng đầu năm 2022. Xét về tổng thể, doanh thu bán lẻ tăng trưởng mạnh nhờ dịch vụ du lịch (tăng 94% so với cùng kỳ và dịch vụ lưu trú, ăn uống (tăng 21% so với cùng kỳ), trong khi doanh thu bán lẻ hàng hóa tăng 11,3% so với cùng kỳ trong 6 tháng đầu năm 2022.
Theo Kantar Worldpanel, doanh thu FMCG trong quý 1/2022 chỉ tăng 0,6% so với cùng kỳ ở khu vực thành thị và 3,6% so với cùng kỳ ở khu vực nông thôn, trong khi theo số liệu của AC Nielsen thì thi trường FMCG trong nước tăng 2.1% về giá trị. Trong quý 2 năm 2022, SSI Research kỳ vọng tăng trưởng sẽ đạt con số cao hơn, vì Việt Nam đã mở cửa trở lại từ cuối tháng 3 năm 2022.
Các dữ liệu trên cho thấy nhu cầu phục hồi yếu hơn dự kiến, và sự phục hồi chủ yếu là do giá cả trung bình tăng lên, chứ không phải do sự gia tăng của khối lượng hàng hóa tiêu dùng.
Điều này có thể là do các yếu tố: (1) thu nhập khả dụng thấp hơn do các đợt giãn cách xã hội vì đại dịch, đặc biệt là ở các nhóm thu nhập thấp; (2) lạm phát gia tăng; (3) nhu cầu ăn uống bên ngoài vẫn ở mức thấp sau đại dịch (do thay đổi thói quen tiêu dùng trong thời kỳ đại dịch và Việt Nam vừa mở cửa trở lại hoàn toàn từ giữa tháng 3 năm 2022).
Theo một khảo sát hồi tháng 5 của Kantar Worldpanel, người tiêu dùng Việt Nam lo lắng nhiều hơn về giá xăng dầu, bên cạnh mối lo về việc giá cả lương thực thực phẩm tăng cao so với cùng kì năm ngoái.
Nhu cầu của người tiêu dùng Việt Nam còn yếu
Các công ty F&B niêm yết đạt tăng trưởng doanh thu và LNST của cổ đông công ty mẹ lần lượt là 4,5% và 38,7% trong quý 1/2022. Trong khi doanh thu của các công ty thực phẩm đóng gói (MCH, KDC, PAN, LAF, AGM, SGC,...) và các công ty bia (SAB, HAD và BSL) tăng trưởng hai con số, thì doanh thu của các công ty F&B khác chỉ cải thiện một chút trong quý 1. Điều này cho thấy nhu cầu vẫn còn yếu, đặc biệt là nhu cầu của nhóm thu nhập thấp bị ảnh hưởng bởi đại dịch năm ngoái.
Các công ty chăn nuôi & chế biến thịt ghi nhận kết quả kém khả quan, với tỷ suất lợi nhuận giảm do chi phí tăng trong quý 1.
Trong khi doanh thu thuần của DBC tăng trưởng 13% so với cùng kỳ, lợi nhuận ròng lại giảm 98% so với cùng kỳ do tỷ suất lợi nhuận gộp giảm từ 25,4% xuống 9,0%. Sự sụt giảm này chủ yếu là do chi phí chăn nuôi tăng cao, do giá thức ăn chăn nuôi cao hơn.
Mảng chăn nuôi của HPG cũng bị lỗ trong quý 1/2022, trong khi doanh thu giảm 28% so với cùng kỳ. BAF công bố doanh thu thuần và lợi nhuận ròng giảm lần lượt là 38% và 6% so với cùng kỳ.
Doanh thu MML trong quý 1/2022 đạt 931 tỷ đồng (giảm 5,4% so với cùng kỳ), do doanh thu từ trang trại lợn giảm (giảm 41% so với cùng kỳ), vì giá lợn hơi giảm mạnh. Sản lượng thịt lợn của Meat Deli tăng 7,8% so với cùng kỳ.
Tuy nhiên, trong quý 1/2022, doanh thu thịt mát giảm nhẹ (giảm 4% so với cùng kỳ) do giá bán bình quân thấp hơn. Doanh thu từ thịt gà của MML tăng 31% so với cùng kỳ, do cả sản lượng và giá bán bình quân đều tăng.
Lạm phát gia tăng
Mặc dù sự tăng lên của chi phí đầu vào chưa được phản ánh hoàn toàn vào CPI Việt Nam nhưng người tiêu dùng đã cảm nhận được sức nóng của giá cả tăng lên. Các doanh nghiệp sản xuất thực phẩm và đồ uống đã tăng giá bán bình quân 2% -10%, bao gồm: VNM, SAB, MCH, QNS,... để chuyển một phần chi phí sang người tiêu dùng cuối cùng.
Các nguyên liệu đầu vào chính của các công ty F&B đều tăng so với cùng kỳ như sữa bột (tăng 30-40% so với cùng kỳ), đường (tăng 30% so với cùng kỳ), đậu tương (tăng 20% so với cùng kỳ) và dầu cọ (tăng 44% so với cùng kỳ).
Giá ngô, lúa mì và đậu tương đã tăng lần lượt 26%, 18%, 25% so với đầu năm. Chi phí thức ăn chăn nuôi đã tăng 20% so với đầu năm, không chỉ ảnh hưởng đến các trang trại hộ gia đình mà còn ảnh hưởng đến các trang trại thương mại, vì chi phí này chiếm tới 75% tổng chi phí chăn nuôi.
Ngược lại, giá heo hơi đã giảm 25% so với cùng kỳ trong 6 tháng đầu năm 2022 nhưng bắt đầu tăng nhẹ trong quý 2 năm 2022 do các trường học, nhà máy, nhà hàng và du lịch mở cửa trở lại hoàn toàn.
Tỷ suất lợi nhuận gộp của các Công ty F&B bị ảnh hưởng tiêu cực bởi giá cả hàng hoá tăng cao ở các mức độ khác nhau trong năm 2022. Mặc dù các công ty F&B cuối cùng đã quyết định tăng giá bán bình quân 2% -10% trong nửa đầu năm, nhưng điều này vẫn chưa đủ để bảo vệ biên lợi nhuận gộp.
Ví dụ, tỷ suất lợi nhuận gộp trong quý 1 của VNM là 40,5%, mức thấp nhất kể từ quý 2/2015. Tuy nhiên, SSI Research cho rằng tỷ suất lợi nhuận gộp của VNM sẽ tiếp tục giảm trong quý 2, mặc dù giá bán bình quân đã tăng 5% trong giai đọan cuối tháng 2 đến tháng 3. Áp lực này có thể được giảm bớt từ Q4 khi doanh thu phục hồi mạnh hơn và chi phí nguyên liệu đầu vào giảm.
Đối với SAB, tỷ suất lợi nhuận gộp vẫn ổn định do công ty đã ký hợp đồng mua dài hạn cho các nguyên vật liệu chính và giá bán bình quân đã tăng thêm gần 10% trong ba quý qua.
Biên lợi nhuận của MCH trong quý 1/2022 cải thiện 100 điểm cơ bản so với cùng kỳ do doanh thu tăng trưởng hai con số đối với các phân khúc sản phẩm chính (thực phẩm tiện lợi, gia vị và đồ uống). MCH dự báo tỷ suất lợi nhuận sẽ chịu nhiều áp lực hơn trong quý 2/2022 nhưng vẫn duy trì ở mức trên 40% trong năm 2022 (tương tự như năm 2021) do nguồn nguyên liệu đầu vào được kiểm soát tốt. Tỷ suất lợi nhuận gộp của mảng sữa đậu nành trong quý 1/2022 của QNS là 40,1%, giảm -170 bps so với quý 1/2021 do giá đậu nành và đường tăng cao.
Các yếu tố quan trọng cần theo dõi trong nửa cuối năm 2022 và năm 2023
Giá các nguyên vật liệu đầu vào chính có xu hưởng điều chỉnh giảm trong các quý tới. Do đó, tỷ suất lợi nhuận sẽ có cơ hội tăng lên hoặc duy trì khả năng phục hồi vào năm 2023.
Nhu cầu sẽ tăng trưởng mạnh hơn trong nửa cuối năm 2022 (do giãn cách xã hội chặt chẽ trong quý 3/2021) nhưng mức tăng trưởng sẽ bình thường hóa từ nửa cuối năm 2023. Trong nửa đầu năm 2023, các kênh thương mại sẽ phục hồi hoàn toàn khi khách sạn, nhà hàng, quán cà phê được mở lại hoàn toàn và lượng khách du lịch nước ngoài tăng lên (khi Việt Nam mở cửa trở lại vào tháng 3 năm 2022). Sau khi mở cửa trở lại, SSI Research thấy người tiêu dùng vẫn do dự khi ăn uống bên ngoài và nhiều cơ sở buôn bán vẫn đóng cửa sau đại dịch.
Ngoài ra, tâm điểm còn là thoái vốn nhà nước (VNM, SAB), IPO của Beerco (công ty mẹ của SAB), và/hoặc IPO của TCX (công ty mẹ của MCH).
SSI Research cho rằng các nhà đầu tư có thể xem xét lại cổ phiếu VNM, vốn đã bị giảm định giá trong thời gian dài, vì SSI Research dự báo công ty sẽ đạt mức tăng trưởng lợi nhuận ròng 11% vào năm 2023 sau hai năm sụt giảm lợi nhuận (2020-2021), nhờ tăng trưởng doanh thu ở mức một con số và tỷ suất lợi nhuận cải thiện do giá sữa bột có xu hướng điều chỉnh giảm.
SSI Research cũng ưa thích cổ phiếu QNS, một cổ phiếu trong mảng tiêu dùng với định giá tương đối rẻ và cổ tức tiền mặt ổn định.
Hơn nữa, SSI Research đang chờ đợi kết quả của cuộc điều tra về việc lẩn tránh thuế đường của Thái Lan được công bố vào ngày 21 tháng 7. Nếu kết quả có lợi cho các công ty mía đường Việt Nam, điều này sẽ đóng vai trò là yếu tố hỗ trợ tích cực lâu dài cho ngành.
Đối với SAB, trong 6 tháng đầu năm 2023, SSI Research kỳ vọng tăng trưởng cao hơn cho cả doanh thu và lợi nhuận so với 6 tháng đầu năm 2022, nhờ việc mở lại hoàn toàn dịch vụ khách sạn, nhà hàng, các hoạt động vui chơi giải trí, và lượng khách du lịch nước ngoài tăng lên. Trong bối cảnh áp lực lạm phát và thu nhập giảm, SAB có thể được hưởng lợi do SAB có tỷ trọng bia dành cho phân khúc phổ thông cao. Về mặt chi phí, chi phí hàng hóa (mạch nha, hoa bia) giảm sẽ giúp các công ty bia tăng tỷ suất lợi nhuận.
PAN có vị thế tốt để hưởng lợi từ chủ đề an ninh lương thực. Bên cạnh đó, quan điểm của chúng tôi là giá thức ăn chăn nuôi sẽ điều chỉnh giảm trong thời gian tới và giá lợn hơi trong nước đã chạm đáy vào tháng 10 năm 2021. Do đó, SSI Research đưa DBC vào danh sách cổ phiếu theo dõi.
Minh An