Tỷ phú giàu nhất châu Á sẵn sàng giao đế chế cho các con

Giữa dịch Covid-19, tỷ phú giàu nhất châu Á Mukesh Ambani vẫn huy động được 6,4 tỷ USD trong quá trình đẩy mạnh lĩnh vực công nghệ và bán lẻ của Tập đoàn Reliance Industries. Tuần này, quỹ đầu tư công của Saudi Arabia tuyên bố sẽ mua 2,04% cổ phần mảng bán lẻ của Reliance với 95,55 tỷ rupee (1,3 tỷ USD).

Nhưng South China Morning Post dẫn lời các chuyên gia nhận định tỷ phú Ấn Độ còn có một mục tiêu khác. Đó là chia đế chế trị giá 200 tỷ USD thành ba lĩnh vực kinh doanh cho ba người con Akash, Isha và Anant.

Tỷ phú 63 tuổi chưa công khai bất cứ kế hoạch kế vị nào. Tuy nhiên, giới quan sát chỉ ra các dấu hiệu của quá trình chuyển đổi thế hệ thông qua những động thái nhằm giảm triệt để sự phụ thuộc của Reliance Industries vào lĩnh vực năng lượng, đa dạng hóa hoạt động kinh doanh sang dịch vụ bán lẻ và kỹ thuật số, đồng thời sắp xếp lại cổ phần.

"Reliance nổi tiếng với việc lập kế hoạch và thực hiện tỉ mỉ,” luật sư Rajesh Gupta nhận định. "Tất cả bước tiến này cần đến sự cân nhắc nghiêm túc giữa các nhân sự cấp cao và gia đình", một chuyên gia tại SNG & Partners cho biết.

Hoạt động kinh doanh chủ chốt của Reliance vẫn xoay quanh lĩnh vực lọc hóa dầu. Tuy nhiên, Reliance Retail là nhà bán lẻ lớn nhất Ấn Độ xét về doanh thu. Nếu hoàn thành thỏa thuận với Future Group, ông Ambani có thể đảm bảo khả năng thống trị hoàn toàn trong lĩnh vực này.

Công ty kỹ thuật số Jio Platforms - cung cấp các dịch vụ viễn thông, ứng dụng nghe nhạc và xem phim - tiếp tục thu hút nhà đầu tư. Các đại gia công nghệ Mỹ như Facebook và Google đều nắm giữ cổ phần tại đây.

Hôm 5/11, chính phủ Ấn Độ đã cho phép Facebook vận hành dịch vụ thanh toán thông qua ứng dụng WhatsApp. Đối với ông Ambani, tập đoàn công nghệ Mỹ cũng đóng vai trò quan trọng trong kế hoạch tiếp quản Amazon và Flipkart tại thị trường Ấn Độ.

Ông Sanjiv Bhasin, giám đốc hãng dịch vụ tài chính IIFL Securities, quan sát các hoạt động của Reliance trong nhiều năm. Ông nhận định tỷ phú Ấn Độ đang "tấn công lĩnh vực kỹ thuật số đầy khó khăn một cách quyết liệt".

Các con của ông Ambani đều tốt nghiệp từ các trường Ivy League danh tiếng ở Mỹ. Theo ông Bhasin, họ đã đóng vai trò lớn trong việc chuyển hướng cho gã khổng lồ Ấn Độ.

"Sự thúc đẩy công nghệ của Reliance đến từ cặp song sinh Isha và Akash. Họ rất kiên quyết trong việc xây dựng Jio và tham gia vào các dịch vụ kỹ thuật số", ông Bhasin nhấn mạnh.

Mong muốn chuyển giao thế hệ suôn sẻ xuất phát từ việc các nhà quản lý Ấn Độ muốn những tập đoàn lớn sớm lên kế hoạch kế vị để ngăn chặn sụp đổ. Tuy nhiên, nó cũng bắt nguồn bởi cuộc tranh chấp tài sản kéo dài hàng thập kỷ của gia tộc Ambani.

Sau cái chết của nhà sáng lập Reliance Dhirubhai Ambani hồi năm 2002, ông Mukesh và em trai Anil bị cuốn vào một cuộc chiến tranh giành quyền sở hữu kéo dài. Cuối cùng, sau nhiều năm tranh đấu, cả hai đã có giải pháp thân thiện nhờ nỗ lực hòa giải của người mẹ.

Tuy nhiên, các doanh nghiệp của ông Anil giờ sụp đổ. Em trai của tỷ phú giàu nhất châu Á phải đối mặt với những cuộc chiến pháp lý gay gắt. Ba ngân hàng Trung Quốc tìm cách thu hồi hơn 700 triệu USD từ ông.

Theo luật sư Gupta, ông Mukesh Ambani đã suy nghĩ rất nhiều về việc thừa kế để tránh hoặc giảm nhẹ xung đột. "Nhất là khi gia tộc Ambani trải qua việc nhà sáng lập qua đời mà không có kế hoạch thừa kế cụ thể", ông nói thêm.

Hồi tháng 8, nhật báo kinh doanh Ấn Độ The Mint đưa tin ông Ambani đang thành lập một “hội đồng gia đình”, bao gồm những người họ hàng thân thiết, để đảm bảo quá trình chuyển đổi cơ cấu quản trị của Reliance cho ba người con diễn ra suôn sẻ.

Bà Mita Dixit, nhà đồng sáng lập hãng tư vấn kinh doanh gia đình Equations Management, tiết lộ các doanh nghiệp gia đình ở Ấn Độ thường gặp khó khăn trong việc giao quyền lực cho thế hệ thứ ba.

"Trong số 100 doanh nghiệp gia đình, chỉ 13 doanh nghiệp sống sót đến thế hệ thứ ba và hầu hết ở những quốc gia dân chủ", chuyên gia Dixit nói.

“Khi được ông Dhirubhai Ambani sáng lập, Reliance là một công ty thâm dụng vốn và lao động, hoạt động trong lĩnh vực dệt may và hóa dầu. Ông Mukesh đã đưa công ty lên vị thế hàng đầu ở mảng năng lượng", bà Dixit bình luận. "Đưa tập đoàn lên một tầm cao mới là thách thức to lớn đối với các nhà lãnh đạo thế hệ tiếp theo", bà nhận xét.

Cả bà Dixit và ông Bhasin đều nhấn mạnh rằng để Reliance tồn tại và thành công dưới thời những đứa con của ông Ambani, tập đoàn vừa phải chuyển giao hoạt động cho các nhân sự cấp cao này, vừa cần duy trì tinh thần kinh doanh của đế chế.