Trật tự thế giới mới đang được mở ra trong năm 2016

Bước vào Năm mới, thế giới mà chúng ta đang sống trở nên bất ổn hơn, năng động hơn và đáng lo ngại hơn, nhưng cũng trở nên thú vị hơn.

Về vấn đề này, nhà phân tích Sergei Karaganov, Trưởng Khoa Kinh tế thế giới và quan hệ quốc tế của Học viện Kinh tế cao cấp, Chủ tịch danh dự Ban đối ngoại và chính sách quốc phòng LB Nga nhận định:

“Các sự kiện trong năm 2015 đã chứng minh rằng hệ thống quan hệ quốc tế được hình thành sau Chiến tranh thế giới thứ II đã hoàn toàn lỗi thời. Và trước mắt chúng ta đang mở ra một trật tự thế giới mới. Hiện tại, người ta đã có thể ghi nhận một số xu hướng mới trong sự phát triển của nó. Trước tiên, đó là sự gia tăng đáng kể vai trò của Trung Quốc, quốc gia đang có mọi cơ hội để trở thành một siêu cường mới trên thế giới và là đối thủ đáng gờm của Mỹ. Hiện thời,  Bắc Kinh đang ra sức mở rộng sự hiện diện không chỉ ở khu vực Đông Nam Á và Châu Phi, mà còn ở các khu vực khác như Trung Á, nơi mà lợi ích của nước này đang chồng chéo với các lợi ích của Nga. Cho đến gần đây, nhiều chuyên gia dự đoán sẽ có những cuộc đụng độ không thể tránh khỏi giữa Moscow và Bắc Kinh trong khu vực này, nhưng cho đến nay cả hai bên vẫn đang có thể tránh được điều đó. Nếu thực thi được ý tưởng ‘Vành đai kinh tế và Con đường tơ lụa” của Trung Quốc với Cộng đồng kinh tế Á-Âu, liên minh chiến lược giữa Nga-Trung Quốc sẽ có thể tiến tới giữ một vai trò quan trọng, trở thành một trong các cực của trật tự thế giới tương lai. Khái niệm này khả thi đến mức độ nào thì thời gian sẽ trả lời”.

Ông Karaganov cũng quả quyết định rằng chẳng sớm thì muộn,  quan hệ  Nga-Mỹ sẽ ổn thỏa  bởi vì sự đối đầu giữa hai cường quốc hạt nhân này đang khiến cho toàn bộ thế giới rơi vào tình trạng căng thẳng. Tuy nhiên, theo ý kiến của ông, Mỹ đang mất dần ảnh hưởng trên thế giới.

Ông Karaganov giải thích: “Tuy xu hướng này xuất hiện trong 3-4 năm qua, nhưng nó đã manh nha từ lâu. Sau năm 2003, khi đang ở đỉnh cao của quyền lực, Mỹ bắt đầu nhanh chóng đánh mất ảnh hưởng khi lao đầu một cách thiếu suy nghĩ vào cuộc chiến tranh ở Trung Đông: Afghanistan, Iraq, Libya. Can thiệp quân sự vào các xung đột đó của người Mỹ đã kết thúc trong thất bại, vì vậy nguồn lực tài chính và ngoại giao to lớn cuối cùng đã bị lãng phí vô ích. Mặt khác, khủng hoảng kinh tế toàn cầu 2008-2009... đã phá tan huyền thoại về mô hình kinh tế tự do của phương Tây”.

Nhà phân tích Karaganov cho rằng Nga cần phải tiến hành những cải cách quyết liệt để đối phó với các thách thức của thế kỷ 21:

“Chúng ta không nên vui mừng trước các vấn đề hiện tại của Châu Âu, bởi vì châu Âu suy yếu có nghĩa là mô hình phát triển đã từng là mốc hướng tới đối với nước Nga từ thời Peter Đại đế sẽ bị sụp đổ. Tuy nhiên, do nhiều lý do, Nga vẫn chưa bắt đầu tiến hành các cuộc cải cách kinh tế đã chín muồi từ lâu. Nếu chúng ta không kiên quyết cải cách, sau này nước ta sẽ chịu nhiều mất mát trong sự cạnh tranh chính trị, kinh tế và quân sự chiến lược của thế kỷ 21. Tuy nhiên, định hướng phát triển vùng Viễn Đông và tiếp cận các nước Châu Á là đúng đắn. Rất có thể vùng Viễn Đông sẽ là động lực phát triển kinh tế Nga trong tương lai”.

Bất chấp thực tế rằng trong điều kiện toàn cầu hóa không thể tránh khỏi, các vấn đề trong nội bộ một nước không hiếm khi trở thành thách thức đối với các quốc gia láng giềng, đôi khi cho một khu vực hoặc toàn bộ thế giới, ông Karaganov vẫn nhìn tới tương lai một cách lạc quan: "Nhờ cuộc cách mạng thông tin, giới tinh hoa chính trị ở khắp mọi nơi - thậm chí kể cả chế độ độc tài -đã trở nên phụ thuộc nhiều hơn vào ý kiến công chúng. Và đó là một sức mạnh vĩ đại”.