Ukraine thiệt hại gì trong cuộc chiến thương mại với Nga?

Nga bắt đầu tiến hành hàng loạt những lệnh cấm nhập các mặt hàng của Ukraine. Họ đã cấm nhập sữa và các sản phẩm của sữa, đồ hộp các loại rau và cá. Ngoài ra còn hạn chế nhập vào Nga các sản phẩm kẹo và chocolate. Người ta không thể xác định rằng Nga sẽ chỉ dừng ở đây hay không, và không loại trừ rằng sắp tới sẽ cấm nhập các sản phẩm công nghiệp của Ukraine nữa. Đây gần như là một cuộc chiến tranh thương mại đối với Ukraine.

Trước kia, Nga đã rất tích cực sử dụng chiến tranh kinh tế chống lại Ukarine để đạt được mục đích của mình. Chính cuộc chiến kinh tế mà Nga đã kéo Ukraine vào mùa thu năm 2013 là nguyên nhân đình trệ tiến trình hướng đến Châu Âu của Ukraine. Và bây giờ, khi mà Mỹ và EU tiến hành trừng phạt kinh tế chống lại Nga thì Nga lại tiến hành trừng phạt kinh tế chống lại Ukraine và như để trả thù Ukraine vì sự trừng phạt của Mỹ và EU. Ukraine đã trở thành “con cừu để cạo lông” và không những bị tổn thất không ít do chiến tranh với quân ly khai được Nga hỗ trợ ở miền Đông, Ukraine còn bị buộc phải tự tìm lối thoát khỏi việc bị kéo vào cuộc chiến kinh tế.

Nước Nga biết rất rõ mặt yếu trong ngoại thương của Ukraine và vì vậy Nga đã không cấm, ví dụ như nhập ngô, vì họ hiểu rằng phần lớn ngô của Ukraine được xuất sang Ai Cập, Hà Lan và Tây Ba Nha. Cũng không tiến hành cấm với trứng vì phần lớn mặt hàng này Ukraine xuất sang Iraq, Jordany và các nước khác. Nga tiến hành cấm đúng vào những sản phẩm mà Ukraine có thể bán được chỉ ở các nước thuộc SNG và phần lớn ở Nga.

Nga đưa ra lệnh cấm nhập sữa và các sản phẩm từ sữa của Ukraine bởi vì Nga biết rất rõ rằng sản phẩm này phần lớn được bán cho chính Nga. Phần trăm của Nga trong xuất khẩu bơ của Ukraine chiếm 85%, trong xuất khẩu phomai 76%, các loại váng sữa 30%. Đây là số liệu của nửa năm 2014. Thực tế số liệu này trùng lắp với năm 2013. Chỉ có khác duy nhất là trong năm nay Ukraine tăng lượng bán các sản phẩm sữa của mình sang Moldava và Azecbaizan, nhưng đây là 2 thị trường nhỏ và không thể thay thế cho thị trường Nga được. 

Bức tranh tương tự có thể thấy ở việc xuất các loại đồ hộp, rau xanh, và cá. Theo các số liệu của hải quan thì nửa đầu năm 2014, các nhà xuất khẩu đồ hộp của Ukraine gần 85% các sản phẩm của mình bán sang Nga. Tình trạng cũng tương tự như vậy với các loại rau tươi: cà chua 85%, cà rốt 56%, hành củ 90%, dưa chuột 52%, rau đông lạnh 96%. Có thể kêu gọi các nhà xuất khẩu tìm thị trường tiêu thụ mới. Và họ đang tìm. Nhưng việc này đòi hỏi nhiều thời gian và tiền bạc. Vào thời điểm này đang diễn ra sự thay thế xuất sang Kazastan, Moldava hay Gruzia thay vì xuất sang Nga. Nhưng việc này không cứu vãn được tình hình. Còn bán đồ hộp sang các nước EU, hơn nữa là các sản phẩm sữa, thì xác xuất trong thời gian tới rất thấp.

Theo hiệp ước với EU, Ukraine nhận được quota bán các sản phẩm sữa sang các nước EU. Nhưng quota này không nhiều. Ukraine có thể xuất sang EU một năm khoảng gần 8 nghìn tấn sữa và các sản phẩm từ sữa, 1.5 nghìn tấn bơ, gần 10 nghìn tấn nước hoa quả và rau quả đóng hộp. Cái này chỉ giúp được cho kinh tế Ukraine một phần nhỏ. Bởi vì để bán được sản phẩm sang EU đòi hỏi phải thông qua được chứng chỉ chất lượng Châu Âu, phải xây dựng lại công nghệ và quy trình sản xuất và quan trọng nhất là xuất tiền để quảng cáo thương hiệu hàng Ukraine trong thị trường các nước EU. Đây là nhiệm vụ dành cho các tài phiệt của Ukraine, những người cần phải chứng minh rằng họ không chỉ biết giữ hàng tỉ đồng mà còn biết đầu tư cho tương lai của họ. Trong tương lai Ukraine cần phải có phần đóng góp của mình trong thị trường Châu Âu. Họ sẽ có nó. Nhưng đấy là trong tương lai, còn bây giờ Ukraine đang mất thị trường và hiện tại chưa có thị trường thay thế thực sự. Có thể nghĩ đến thị trường Châu Á và Phi. Nhưng việc này rất phức tạp và không nhanh như vậy. Thị trường Châu Á đã có những nhà cung cấp của mình và những sản phẩm sữa của Ukraine không đáp ứng những khẩu vị truyền thống của dân Á Châu. Còn Châu Phi, có thể đấy, họ có thể mua bơ của Ukraine nhưng họ lại có vấn đề trong việc thanh toán. Do vậy cần phải tìm khách hàng chỉ trong các nước SNG.

Bài toán không đơn giản đang đứng trước nền kinh tế của Ukraine, đúng hơn là một thách thức. Ukraine buộc phải đặt hết sức lực vào để tìm ra lối thoát. Lối thoát thì luôn luôn có chỉ là có thực sự muốn tìm hay không. Và không làm những việc ngốc nghếch trong lĩnh vực kinh tế và buôn bán như bây giờ chính phủ Ukraine thích làm và nghe ít hơn những lời khuyên của những kẻ khiêu khích khác nhau mà chỉ muốn tiêu diệt nền kinh tế của Ukraine và làm lợi cho Nga.

Thủ tướng Ukraine Yasheniuk cho rằng với lệnh cấm các mặt hàng sữa, hoa quả, rau xanh và đồ hộp của Nga, nền kinh tế Ukraine sẽ bị thiệt hại lên tới 7 tỉ USD. Chưa nói đến các thiệt hại do việc các khách hàng Nga từ chối không mua các sản phẩm của Ukraine như thép, các sản phẩm hóa chất như phân bón….hoặc thiệt hại của các tổ hợp quân sự của Ukraine do lệnh cấm của chính phủ tiếp tục hợp tác và cung cấp cho Nga những thiết bị, phụ tùng quân sự.