Những đoàn người tháo chạy khỏi 'pháo đài' cuối cùng của IS tại Syria

Một video độc quyền của hãng thông tấn AP công bố hôm 8/3 cho thấy nhiều khu vực tại làng Baghouz, cứ điểm cuối cùng của các tay súng IS ở Syria, đã bị bỏ trống. Sau nhiều tháng bị lực lượng SDF do Mỹ hậu thuẫn bao vây và tấn công từ 3 mặt, các chiến binh IS và thân nhân đã phải tháo chạy.

Trà trộn trong hàng nghìn dân thường, chủ yếu là thân nhân gia đình các chiến binh cực đoan, hàng trăm tay súng IS đã âm thầm di tản. Chỉ còn một số ít những kẻ cứng đầu vẫn bám trụ lại các cứ điểm trong làng, thề đánh trả tới cùng.

Tại Washington, một quan chức quốc phòng cấp cao cho biết gần 20.000 người, trong đó có từ 3.500-4.000 nam giới trưởng thành, đã rời khỏi Baghouz từ ngày 20/2. Thông tin cung cấp từ Lầu Năm Góc cho biết phần lớn trong số này đều là những người ủng hộ IS.

Làng Baghouz, miền Đông Syria, là lãnh thổ cuối cùng nằm dưới sự kiểm soát của IS. Sau 8 năm, nỗ lực của các liên minh quốc tế do Mỹ và Nga hậu thuẫn đã xóa sổ phần lớn mạng lưới IS, thu hồi lại các vùng lãnh thổ từng bị chiếm đóng bởi tổ chức này, một thời rộng bằng lãnh thổ nước Anh.

Quan chức quốc phòng Mỹ thừa nhận liên minh quốc tế do nước này chỉ huy đã đánh giá sai quy mô của lực lượng IS và những người ủng hộ bám trụ lại căn cứ cuối cùng ở Baghouz. Thời gian để kết thúc cuộc chiến, theo như quan chức này, có thể kéo dài thêm vài tuần nữa, thay vì sớm kết thúc như kế hoạch ban đầu.

SDF, liên minh các lực lượng vũ trang tại Syria do Mỹ trang bị và hỗ trợ trong cuộc chiến chống IS, đang giam giữ khoảng 4.000 chiến binh Hồi giáo cực đoan người Syria và Iraq. Bên cạnh đó, khoảng 1.000 tay súng nước ngoài đến từ vài chục quốc gia cũng đang bị giam giữ.

Trong đoạn băng ghi lại ngày 6/3, người ta thấy rõ những lán trại, lều bạt và xe cộ bị bỏ lại khi các tay súng IS và gia đình di tản khỏi Baghouz. Bên trong các đường hầm, vũ khí và nhiều vật dụng khác bị bỏ lại.

Dưới sự yểm trợ của không kích trong ngày 1-2/3, lực lượng SDF đã tiến vào khu trại bị bao vây của IS, tuy nhiên cũng mở ra một hành lang cho thường dân di tản. Trong các vụ không kích, một kho dự trữ đạn dược cùng các phương tiên được trang bị vũ khí đã bị đánh trúng, gây ra vụ nổ lớn và đám cháy kéo dài ít nhất 2 ngày.

Sau vụ không kích, hàng nghìn cư dân của Baghouz, trong đó có nhiều tay súng cải trang, đã tháo chạy khỏi ngôi làng. Đến ngày 8/3, chỉ có một nhóm nhỏ đi ra khỏi Baghouz, làm dấy lên nghi vấn có thể khủng bố IS đang chuẩn bị cho một chiến dịch quân sự phản công.

Những người dân chạy thoát khỏi Baghouz miêu tả tình trạng cuộc sống tồi tệ trong ngôi làng. Nhiều ngày qua, người dân sống trong cảnh thiếu thốn lương thực, phải ẩn náu dưới lòng đất để tránh các cuộc không kích và pháo kích của SDF.

Trong đoàn người di tản khỏi Baghouz những người bị tình nghi là các tay súng thánh chiến được đưa tới các cơ sở giam giữ dành cho nghi phạm để phục vụ thẩm vấn. Trong khi đó, những người được xác định là thường dân được đưa tới các trại tạm cư ở phía Bắc.

Chỉ riêng trong ngày 7/3, ít nhất 6.000 phụ nữ và trẻ em từ Baghouz đã được đưa tới trại tạm cư Al Hol. Tổ chức cứu trợ quốc tế cho biết trại Al Hol hiện quá tải, với tổng cộng 55.000 người được đưa tới từ tháng 12/2018.

Khoảng 65.000 người đang sinh sống tại Al Hol. Các nhân viên cứu trợ đang gặp khó khăn do thiếu lều bạt, thuốc men và các nhu yếu phẩm khác. Ít nhất 100 người, phần lớn là trẻ em, đã tử vong sau hành trình dài tới Al Hol vì thiếu dinh dưỡng và hạ thân nhiệt. Hàng trăm người tới đây trong tình trạng bị thương nặng mà không có thuốc chữa trị.