Ấn Độ tốn 2,4 tỷ USD nâng cấp Mirage 2000 có đáng?

Theo Tạp chí Hàng không Quốc tế (Anh), gần đây máy bay chiến đấu Mirage 2000 của Ấn Độ đã có cuộc bay thử nghiệm sau đợt nâng cấp vừa qua. Điều này đánh dấu kết quả của dự án kéo dài trong 5 năm qua của Ấn Độ.

Tuy vậy, các chuyên gia tỏ ý nghi ngờ tính khả thi việc Ấn Độ chi ra số tiền khổng lồ 2,4 tỷ USD để nâng cấp 49 chiếc máy bay Mirage 2000.

Trong quá khứ, Quân đội Ấn Độ đặt mua 46 chiếc tiêm kích một chỗ ngồi Mirage 2000H và 13 chiếc máy bay 2 chỗ ngồi Mirage 2000TH của Tập đoàn Dassault Pháp. Sau một thời gian sử dụng, chỉ còn tồn tại lại 40 chiếc máy bay Mirage 2000H và 9 chiếc máy bay Mirage 2000H. Những máy bay trên đều sử dụng hệ thống radar Antelope-5 được đánh giá là khá lạc hậu, hạn chế năng lực tác chiến trên không của loại máy bay này.

Với mục đích chỉnh sửa những hạn chế đó, Không quân Ấn Độ đã lựa chọn thay thế hệ thống radar Antelope-5 bằng radar RDI. Ban đầu, nước này đã tự thử nghiệm nâng cấp nhưng đã thất bại, chính vì thế tới ngày 8/5/2008, Ấn Độ chính thức ký hợp đồng nâng cấp máy bay Mirage 2000 với Pháp với tổng trị giá lên tới 2,4 tỷ USD.

Hình thức nâng cấp chủ yếu là công ty Dassault của Pháp sẽ chuyển giao kỹ thuật cho phía Hindustan Aeronautics (HAL) của Ấn Độ. Trong đó chỉ có 2 chiếc được nâng cấp tại Pháp, số còn lại được tiến hành ở trụ sở Hindustan Aeronautics tại bang Bangalore, Ấn Độ.

Thỏa thuận nâng cấp hàng loạt máy bay Mirage 2000 này nằm trong chương trình hiện đại hóa lớn do Ấn Độ thực hiện, nhằm biến nước này thành nước nhập khẩu vũ khí quân sự lớn nhất trong số các quốc gia đang nổi khi mà New Delhi đang có tốc độ phát triển kinh tế nhanh.

Các hạng mục nâng cấp bao gồm: lắp đặt mới hệ thống radar RDI có thể phát hiện mục tiêu trong phạm vi lên đến 130 km, thực hiện các nhiệm vụ kiểm soát trên không; nâng cấp khoang lái thế hệ mới; nâng cấp hệ thống điện tử; nâng cấp hệ thống tác chiến điện tử; thông tin liên lạc; trang bị mới hệ thống hiển thị mục tiêu trên mũ phi công.

Phía Ấn Độ hy vọng rằng qua quá trình nâng cấp và đại tu, những chiếc máy bay Mirage sẽ kéo dài thêm tuổi thọ được từ 20-25 năm nữa. Tuy nhiên, theo đánh giá của các chuyên gia quân sự thì mục tiêu này khó có thể thực hiện được.

Trước tiên, trên toàn thế giới hiện nay chỉ có 9 quốc gia sử dụng loại máy bay Mirage 2000 với tổng số lượng khoảng hơn 600 chiếc, trong đó mẫu Mirage 2000H/TH Ấn Độ chỉ có 4 quốc gia sử dụng với số lượng chưa tới 120 chiếc.

Chính vì thị trường sử dụng hạn chế nên kéo theo thị trường linh kiện cũng bị hạn chế, điều này không chỉ dẫn đến phụ tùng, linh kiện sẽ có giá cao hơn, hơn nữa một số nhà cung cấp phải chờ đợi cho đến khi đạt được một số lượng đơn đặt hàng nhất định mới tiến hành sản xuất hàng loạt.

Thứ hai, việc sử dụng chi phí bảo trì tác nghiệp của Không quân Ấn Độ không phù hợp cũng là một vấn đề lớn. Thông thường, khi mua sắm vũ khí, Ấn Độ thường chi ra một khoản chỉ đủ để mua thiết bị mới với linh kiện đủ sử dụng thay thế trong 2 năm, chi phí bảo trì giai đoạn sau này sẽ được trích từ các quỹ bảo dưỡng khác.

Trong những năm gần đây, chi phí bảo trì hàng năm của Ấn Độ vẫn được coi là khá đầy đủ, nhưng tình trạng mất giá nghiêm trọng của đồng rupee đã khiến cho chính phủ Ấn Độ chủ yếu ưu tiên việc đầu tư mua sắm mà không chú trọng tới các khoản chi phí bảo dưỡng.

Nói cách khác, nếu như những máy bay Mirage 2000 này không sử dụng được tới khoảng 25-30 năm nữa thì việc đầu tư nâng cấp máy bay Mirage 2000 lần này của Không quân Ấn Độ sẽ trở thành một khoản “đầu tư bong bóng”.