Các loại súng phóng lựu cá nhân họ RPG đã chứng minh hiệu quả cao trên chiến trường. Nhỏ gọn, dễ cơ động, hỏa lực mạnh, súng phóng lựu cá nhân có thể tiêu diệt từ xe tăng đến lô cốt, bộ binh và nhiều mục tiêu khác.
Theo Military Today, những năm 1970, Phòng Thiết kế KBP tại Tula đã phát triển loại vũ khí mới có sức mạnh hủy diệt ghê gớm. Vũ khí mới được gọi là súng phóng đạn cháy RPO RYS. Đây là loại vũ khí có kích thước lớn nhất trong các loại súng phóng đạn cháy.
Nhu cầu về súng phóng đạn cháy của quân đội Liên Xô xuất phát từ hiệu suất ấn tượng của súng phóng đạn cháy XM191 của Mỹ sử dụng ở chiến trường Việt Nam. Trong khi các loại súng phun lửa mà Liên Xô chế tạo trong những năm Thế chiến II có hiệu suất chiến đấu không cao.
Bên cạnh đó, súng phun lửa rõ ràng là chưa đủ nguy hiểm cho hầu hết các nhiệm vụ chiến đấu. Điều này tạo ra những hạn chế nhất định đối với bộ binh Liên Xô. Kinh nghiệm trên chiến trường cho thấy, một người lính mang theo loại súng có thể bắn đạn cháy đem lại lợi thế chiến thuật lớn, trong khi loại bỏ hầu hết hạn chế của súng phun lửa truyền thống.
Quá trình phát triển súng phóng đạn cháy RPO bắt đầu từ năm 1972, mẫu thử nghiệm đầu tiên được hoàn thành vào năm 1974. Súng phóng đạn cháy chính thức được quân đội thông qua vào năm 1975 với tên gọi RPO RYS. Đến năm 1979, RPO được biên chế rộng rãi trong lực lượng vũ trang Liên Xô.
 |
| PRO RYS có thể bắn ở tư thế đứng, quỳ, nằm. Ảnh: Military Today |
Súng phóng đạn cháy RPO RYS có chiều dài tổng thể 1,4 m, đường kính 93 mm, trọng lượng phóng 22 kg. Ống phóng có thể tháo rời thành 2 phần để dễ dàng mang vác trong quá trình hành quân. Khi vào vị trí chiến đấu, xạ thủ sẽ nối 2 phần ống phóng lại với nhau. Phía trước ống phóng có 2 chân chống phụ để bắn ở tư thế nằm.
Súng sử dụng nhiều thành phần chung với súng phóng lựu RPG-16. RPO có thể bắn đạn cháy hoặc đạn tạo khói. Quả đạn RPO có thiết kế hình viên nhộng có võ bằng nhựa, bên trong chứa hỗn hợp gây cháy có trọng lượng khoảng 4 kg.
Đầu đạn khi nổ tạo ra luồng lửa có chiều rộng 4 m, dài 30 m với nhiệt độ lên đến 1.200 độ C. Nhiệt độ này đủ sức “nướng chín” mọi thứ, đặc biệt là bộ binh ẩn nấp trong các hầm hào, công sự kiên cố, luồng lửa theo không khí len lỏi vào khắp nơi nên hiệu quả tiêu diệt mục tiêu rất cao.
Súng phóng đạn cháy RPO đặc biệt hiệu quả trong việc chống lại các mục tiêu như phương tiện quân sự không bọc thép, lều trại, binh lính đồn trú trong hầm hào, công sự. Vũ khí này cũng hiệu quả đối với xe quân sự bánh lốp bằng cách đốt cháy lốp khiến xe không thể di chuyển.
RPO cũng có thể tiêu diệt xe bọc thép bằng cách bắn trực tiếp vào lưới tản nhiệt gây cháy động cơ. Tuy nhiên vũ khí này không có tác dụng đối với xe tăng chiến đấu chủ lực. Súng phóng đạn cháy có tầm bắn tối đa khoảng 400 m, tầm bắn hiệu quả khoảng 200 m.
 |
| Súng phóng đạn cháy là vũ khí rất hiệu quả trong việc tiêu diệt bộ binh hay các mục tiêu mềm. Ảnh: Military Today |
Súng phóng đạn cháy RPO RYS được sử dụng lần đầu trong Chiến tranh Liên Xô – Afghanistan. Vũ khí này được sử dụng để tấn công các vị trí ẩn nấp của phiến quân Mujahedeen. Tuy nhiên, trong quá trình sử dụng, RPO tỏ ra khá vướng víu, khó xoay xở ở những khu vực chật hẹp.
Điều đó dẫn đến sự phát triển một phiên bản nhỏ hơn được gọi là RPO Shmel. Phiên bản mới sử dụng đạn nhiệt áp thay cho hỗn hợp napalm đem lại hiệu suất tác chiến cao hơn. RPO Shmel có chiều dài 920 mm, trọng lượng chiến đấu 11 kg, tầm bắn tối đa 1.000 m. Nó sử dụng đầu đạn nhiệt áp trọng lượng 2,1 kg với sức công phá tương đương đạn pháo 107 mm.
Quốc Minh