Gia đình cố nhạc sĩ Văn Cao hiến tặng “Tiến quân ca“

Hiến tặng “Tiến quân ca” là di nguyện của cố nhạc sĩ Văn Cao

Ngày 15.7 tại Hà Nội, Bộ VHTTDL phối hợp với Văn phòng Quốc hội cùng các bộ, ngành liên quan tổ chức buổi lễ tiếp nhận bài “Tiến quân ca” và truy tặng Huân chương Hồ Chí Minh của Chủ tịch Nước cho cố nhạc sĩ Văn Cao, Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ cho bà Ngiêm Thúy Băng (vợ cố nhạc sĩ Văn Cao).

Trong buổi lễ, các thành viên trong gia đình của cố nhạc sĩ Văn Cao đã rưng rưng, hạnh phúc, vì sau 21 năm sau khi Văn Cao ra đi mãi mãi, di nguyện của ông đã trở thành hiện thực: Đó là trả lại ca khúc “Tiến quân ca” cho nhân dân, vì ngay từ khi ra đời, ông đã biết ca khúc đã là của đất nước, nhân dân rồi.

“Trở lại 70 năm về trước, ngày 17.8.1945 tại cuộc mít tinh biểu dương lực lượng của nhân dân Hà Nội ủng hộ Mặt trận Việt Minh tại Quảng trường Nhà hát Lớn, hàng ngàn người đã hát vang ca khúc "Tiến quân ca" dưới lá cờ đỏ sao vàng. Tôi từng nghe cha kể rằng ông đã trào nước mắt và chính thời điểm đó ông hiểu rằng, bài hát này không còn của riêng mình nữa mà đã thuộc về nhân dân.

Trải qua bao thăng trầm của lịch sử, “Tiến quân ca” đã, đang và vẫn tiếp tục cùng dân tộc Việt Nam xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ sự vững bền của Tổ quốc. Việc Đảng và Nhà nước truy tặng cho nhạc sĩ Văn Cao Huân chương Hồ Chí Minh cũng là niềm vinh dự không chỉ cho riêng gia đình chúng tôi, vinh dự này còn thuộc về nhân dân, vì chính nhân dân sẽ tiếp tục giữ gìn, bảo vệ bà hát “Tiến quân ca” – họa sĩ Văn Thao – con trai trưởng của cố nhạc sĩ Văn Cao chia sẻ trong sự xúc động.

Trước tình cảm, nghĩa cử đẹp của gia đình nhạc sĩ Văn Cao, ông Vương Duy Biên – Thứ trưởng Bộ VHTTDL cho rằng từ nay nhân dân Việt Nam phải có trách nhiệm gìn giữ vẻ đẹp và giá trị của ca khúc “Tiến quân ca”, cũng như gia tài nghệ thuật mà cố nhạc sĩ Văn Cao đã để lại cho đời.

“Nhạc sĩ, họa sĩ, nhà văn và nhà thơ Văn Cao, người nghệ sĩ tài hoa đã để lại cho nền văn học nghệ thuật của đất nước nhiều tác phẩm thơ, văn, nhạc, họa quý giá và đặc biệt trong lĩnh vực âm nhạc như "Tiến quân ca”, “Ca ngợi Hồ Chủ Tịch”, Trường ca Sông Lô”, “Tiến về Hà Nội”, “Mùa xuân đầu tiên”…

Theo tâm nguyện của cố nhạc sĩ Văn Cao cùng toàn thể gia đình mong muốn hiến tặng bài “Tiến quân ca” cho nhân dân và Tổ quốc Việt Nam, thực hiện ý kiến chỉ đạo của Quốc hội, Bộ VHTTDL đã chủ động phối hợp với Văn phòng Quốc hội và các bộ, ban, ngành liên quan cùng với gia đình cố nhạc sĩ Văn Cao hoàn thiện dự thảo, tổ chức ký kết văn bản hiến tặng “Tiến quân ca” vào ngày 28.12 có chứng thực của công chứng theo quy định của pháp luật.

Đồng thời, Bộ VHTTDL phối hợp cùng Hội Nhạc sĩ Việt Nam hoàn tất thủ tục, hồ sơ đề nghị truy tặng Huân chương Hồ Chí Minh của Chủ tịch Nước cho cố nhạc sĩ Văn Cao và Bằng khen của Thủ tướng Chính Phủ cho bà Nghiêm Thúy Băng. Đây cũng là hành động thể hiện sự quan tâm của Đảng và Nhà nước đối với đội ngũ sáng tạo, văn nghệ sĩ và trí thức” - ông Vương Duy Biên chia sẻ.

Văn bản hiến tặng bài “Tiến quân ca” (cả phần nhạc và phần lời) có sự đồng thuận của vợ cố nhạc sĩ Văn Cao là bà Nghiêm Thúy Băng cùng 5 người con gồm: Nguyễn Văn Thao (trưởng nam), Nguyễn Nghiêm Bằng, Nguyễn Hương Hương, Nguyễn Nghiêm Thành và Nguyễn Thiên Nga.  

Hết tranh cãi bản quyền “Tiến quân ca”?

Trước khi có sự kiện gia đình cố nhạc sĩ Văn Cao hiến tặng ca khúc “Tiến quân ca”, đã từng xảy ra những vụ việc tranh cãi về tác quyền của ca khúc, cũng như việc làm mới tác phẩm của một số nghệ sĩ. Chia sẻ về điều này, đại diện gia đình nhạc sĩ Văn Cao cho biết: Gia đình tình nguyện hiến tặng vô điều kiện, tất cả giai điệu và ca từ cho nhân dân, nên nhân dân sẽ có trách nhiệm bảo vệ và gìn giữ ca khúc, như cách ca khúc đã sống trong trái tim mỗi người Việt trong hơn 70 năm qua.

Còn theo Nhà sử học Dương Trung Quốc: Việc gia đình hiến tặng ca khúc “Tiến quân ca” đã giải quyết được vấn đề rất đời sống, là khi chúng ta đã có Luật Bản quyền, thì một tác phẩm của bất kỳ tác giả nào cũng được người sử dụng trân trọng.

Nhưng "Tiến quân ca" là một bài hát rất đặc biệt, nên cách xử lý hôm nay tôi cho rằng cũng rất đặc biệt, rất Việt Nam. Gia đình đã không quan tâm đến quyền lợi vật chất để trao tặng ca khúc, ngược lại Nhà nước cũng trân trọng bằng cách tôn vinh, truy tặng Huân chương Hồ Chí Minh cho nhạc sĩ Văn Cao.

Điều quan trọng nhất là phải làm sao cho bài Quốc ca thật sự trở thành sức mạnh, cổ vũ nhân dân và tăng thêm ý thức của nhân dân. Từ những việc rất nhỏ thôi, là hát "Tiến quân ca" ở đâu, khi nào và hát như thế nào, để gìn giữ vẻ đẹp của ca khúc”.

Ngoài ra, nhà sử học Dương Trung Quốc cũng đề xuất nên dựng tượng bán thân nhỏ của cố nhạc sĩ Văn Cao đặt tại vườn hoa Cổ Tân và một biểu tượng lá cờ đỏ sao vàng được cách điệu đặt tại vị trí phù hợp trong Quảng trường 19.8, để tưởng nhớ, ghi nhận những đóng góp của ông với nền nghệ thuật nước nhà.