Cùng là biển nhưng môi trường biển lại khác nhau
Nhật Bản là quốc gia có tuổi thọ trung bình thuộc top cao nhất thế giới và có xu hướng ngày càng gia tăng. Thống kê của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cho thấy, tuổi thọ trung bình của người Nhật hiện nay là 84 tuổi. Có được tuổi thọ trung bình cao như vậy, chế độ ăn của người dân đất nước này luôn được các chuyên gia dinh dưỡng đánh giá rất cao, đặc biệt là chế độ ăn luôn có nhiều cá biển.
Tuy nhiên, cũng có không ít ý kiến đặt ra rằng, vì sao tại Việt Nam, nhất là người dân vùng biển, cũng ăn rất nhiều cá biển nhưng tuổi thọ lại không cao? Phải chăng người Nhật có “bí quyết” ăn nào đó mà chỉ đất nước họ mới có?
Môi trường và sản phẩm cá biển của Nhật rất sạch, có thể ăn ngay khi vừa đánh bắt lên. Đó là một lợi thế so với Việt Nam. (Ảnh minh họa)
Trước câu hỏi trên, PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh - Chuyên gia về Công nghệ sinh học và thực phẩm cho rằng, thực tế người Nhật Bản không có bí quyết gì trong ăn uống nói chung và ăn cá nói riêng. Hơn nữa, tuổi thọ của người Nhật cao không chỉ dựa vào việc ăn cá, mà còn do nhiều yếu tố khác.
Đối với việc ăn cá biển của người Nhật, PGS Thịnh cho rằng, đây là quốc gia có tỉ lệ biển/dân số rất cao, vì thế lượng cá có dồi dào và đó là lý do họ ăn cá nhiều. Còn tại Việt Nam, dù bờ biển dài nhưng biển lại không tốt bằng ở Nhật, khi đa số là biển nước nông.
Hơn nữa, vấn đề môi trường biển đảo của Nhật Bản tốt hơn Việt Nam nhiều khi tình trạng ô nhiễm biển của họ gần như không có. Vì thế việc họ ăn cá không bị ô nhiễm sẽ có lợi cho sức khỏe hơn là các loại cá biển bị nhiễm các kim loại nặng hay hóa chất.
Một vấn đề nữa PGS Thịnh đặt ra là, người Nhật ăn sống cá biển rất nhiều, trong khi cá biển của Việt Nam đa phần đã qua chế biến. “Người Việt ít ăn cá biển sống là do họ biết cá có nguy cơ ô nhiễm. Nếu đánh bắt được cá tốt thì họ đa số bán đi để kiểm lời chứ không ăn. Một lý do nữa là cá biển đánh bắt xa khơi nhiều ngày đa số được bảo quản, nên việc ăn sống không đảm bảo. Trong khi nguồn cá của Nhật đảm bảo về mọi mặt, nhất là sự kiểm soát của cơ quan chức năng về vấn đề an toàn thực phẩm cũng rất tốt”, PGS Thịnh cho hay.
Cá biển ăn sống sẽ rất tốt nhưng phải đảm bảo về chất lượng thực phẩm. (Ảnh minh họa)
Cuối cùng, vị chuyên gia này khẳng định, việc ăn nhiều cá chỉ là một yếu tố giúp tuổi thọ người Nhật cao. Ngoài ra, họ còn kết hợp các chế độ ăn khác, chế độ sinh hoạt, cũng như môi trường sống. Tất cả cộng hưởng giúp tuổi thọ gia tăng.
Bình quân lượng cá sử dụng của người Việt ít hơn nhưng số lượng thịt lại cao gấp đôi
Trao đổi với PV về vấn đề này, PGS.TS Nguyễn Thị Lâm - nguyên Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia cho rằng, chế độ ăn uống giúp cho tuổi thọ trung bình của người Nhật gia tăng theo từng năm và từng gia đoạn. Tuy nhiên, trong chế độ ăn thì có nhiều yếu tố kết hợp và ăn nhiều cá chỉ là một trong số rất nhiều yếu tố.
“Một chế độ ăn nhiều cá là rất tốt, nhất là cá biển. Tuy nhiên, chúng ta không thể duy trì cơ thể bằng việc chỉ ăn thực phẩm có nguồn gốc từ cá”, bác sĩ Lâm cho hay. Theo phân tích của bà Lâm, chế độ ăn của người Nhật chú ý đến sự đa dạng, cân đối và rất đúng định lượng khi ăn. Cụ thể, một bữa ăn của họ có rất nhiều thực phẩm, nhưng trọng lượng mỗi loại lại rất ít. Ví dụ như với các thực phẩm nguồn gốc từ thịt, họ vẫn sử dụng nhưng không nhiều bằng cá. Mỗi ngày người Nhật chỉ ăn trung bình 68g thịt. Trong khi Việt Nam thì ngược lại, lượng thịt ăn trung bình đang gấp đôi người Nhật với 130g/người/ngày.
Cá và đậu là hai thực phẩm xuất hiện nhiều trong bữa ăn người Nhật. (Ảnh minh họa)
Ngoài ra, họ sử dụng tinh bột với số lượng vừa phải và tăng sử dụng rau xanh với nhiều cách chế biến khác nhau như hấp luộc, nấu canh. “Trong chế độ ăn của người Nhật thường xuyên xuất hiện đậu và cá, hạn chế thịt đỏ. Việc này giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, vì trong cá có lượng omega cao hơn thịt, ít chất béo bão hòa hơn thịt. Ngoài ra, ăn nhiều rau cũng có tác dụng chống oxy hóa, làm đẹp da. Chất xơ trong rau xanh cũng góp phần làm giảm mỡ máu”, bác sĩ Lâm chia sẻ.
Ngoài ăn uống, người Nhật còn sinh hoạt rất khoa học khi ngủ đủ giấc, đúng giờ hay tập thể dục đều đặn. Một yếu tố khác cũng không thể nhắc tới là môi trường sống của người Nhật rất tốt, ngoài việc được biển bao bọc xung quanh thì vấn để đảm bảo môi trường không bị ô nhiễm cũng sẽ giúp tuổi thọ được nâng lên.
LÊ PHƯƠNG.