Ở núi rừng Tây Bắc có một loại quả nghe tên có vẻ kham khổ, vị chua ngọt hấp dẫn và có nhiều tác dụng đối với sức khỏe, đó là quả mắc kham.
Quả mắc kham là đặc sản của núi rừng Tây Bắc, có vị chua ngọt hấp dẫn
Quả mắc kham còn có tên gọi khác là me rừng, tên khoa học là Phyllanthus Emblica (hay Emblica officinalis), tiếng Anh gọi là quả Amla (hoặc Indian Gooseberry). Thời điểm này, trên chợ mạng có rất nhiều địa chỉ rao bán quả mắc kham, cả quả tươi lẫn quả đã được chế biến sẵn, thu hút sự chú ý của chị em thành phố.
Người bán giới thiệu: "Mắc kham càng chín càng ngon, mọi người có thể mua về chấm muối, ngâm rượu, dầm đường, ngâm siro... Ai chưa ăn thì nên ăn thử, giá 40.000 đồng/kg".
Theo tìm hiểu, mắc kham khi chín có màu vàng nhạt, ban đầu sẽ thấy có vị chát, hơi đắng, sau đó là ngọt ở hậu vị. Cây mắc kham mọc dại ở khắp các tỉnh miền núi phía Bắc như Lạng Sơn, Lào Cai, Hà Giang và Tây Nguyên. Chúng thường ra hoa vào khoảng tháng 3 tháng 4, quả chín vào khoảng tháng 9, tháng 10 âm lịch. Trước đây, bà con đi rừng, đi nương rẫy hái quả để ăn chơi, trộn với muối ớt hoặc mang về nấu canh, kho cá.
Mấy năm nay, thứ quả dại này được người thành phố ưa chuộng
Vài năm nay, mắc kham bỗng trở thành đặc sản được người thành phố "săn lùng". Theo những người có kinh nghiệm, khi mua mắc kham nên chọn những quả xanh hơi vàng và không bị giập nát. Sau đó nếu dùng tay ấn nhẹ thấy vỏ cứng là trái còn tươi ngon, ngửi thấy mùi thơm tự nhiên.
Ngoài quả tươi, trên chợ mạng còn có mắc kham dầm muối ớt sẵn, có vị chua - cay - mặn - ngọt kích thích vị giác, phù hợp với các chị em văn phòng vì mua về có thể ăn được luôn.
Quả mắc kham có thể là mứt, làm nước ép, làm tinh dầu, vừa ngon vừa tốt cho sức khỏe
Không chỉ là quả lạ miệng, mắc kham còn chứa nhiều dưỡng chất khác có lợi cho sức khỏe. Theo y học cổ truyền Ấn Độ, mắc kham được ví như "thần dược", toàn bộ cây - bao gồm quả, lá và hạt mắc kham đều có giá trị chữa bệnh.
Theo nghiên cứu của y học hiện đại, 80% quả mắc kham là nước. Bên trong quả mắc kham chín còn có chứa nhiều protein, khoáng chất, carbohydrates, chất xơ. Bên cạnh đó, quả còn chứa nhiều vitamin, khoáng chất như: C, B, calci, phospho , sắt, carotene... và nhiều chất chống oxy hóa mạnh mẽ khác. Nó được mệnh danh là thực phẩm "làm ẩm phổi và giảm ho".
Dưới đây là một số công dụng của quả mắc kham mà bạn có thể tham khảo:
Chống lão hóa
Quả mắc kham là thực phẩm có hàm lượng chất chống oxy hóa cao nhất trên thế giới. Bột khô của quả đã đánh bại "nhà vô địch" đinh hương về lượng chất chống oxy hóa (tính theo trọng lượng), thậm chí gấp hơn 371 lần so với quả việt quất, hàm lượng Vitamin C gấp 20 lần so với quả cam. Như vậy, quả mắc kham giúp ngăn ngừa các tổn thương tế bào và giúp làm chậm quá trình lão hóa tự nhiên của cơ thể.
Hỗ trợ điều trị và ngăn ngừa bệnh ung thư
Theo Healthline, các nghiên cứu cho thấy chiết xuất từ mắc kham có khả năng hỗ trợ tiêu diệt một số loại tế bào ung thư như ung thư vú, ung thư cổ tử cung, ung thư buồng trứng.
Bên cạnh đó, chiết xuất này còn có thể đóng vai trò trong việc ngăn ngừa ung thư hiệu quả nhờ tác dụng chống oxy hóa cao của phytochemical chẳng hạn như tannin và flavonoid cùng hàm lượng vitamin C.
Tốt cho mắt
Một số nghiên cứu gần đây chỉ ra, trong quả mắc kham có chứa nhiều vitamin A và carotene. Hàm lượng các chất này giúp giảm thoái hóa điểm vàng, bệnh quáng gà và tăng cường tầm nhìn ở những người cao tuổi.
Tốt cho người bị tiểu đường
Trong một nghiên cứu trên Tạp chí Quốc tế về Khoa học Thực phẩm và Dinh dưỡng, khi những người mắc tiểu đường dùng khoảng nửa thìa bột quả mắc kham mỗi ngày, cholesterol giảm 35% đến 45% trong vòng 3 tuần, tương đương với việc dùng thuốc giả dược trong 6 tháng.
Tăng cường sức khỏe miễn dịch
Quả mắc kham giàu vitamin C chiếm 600 - 800% giá trị vitamin C cần hàng ngày (DV) đem đến nhiều tác dụng đối với hệ miễn dịch như giảm tổn thương tế bào và viêm nhiễm, đặc biệt tình trạng viêm mãn tính có liên quan tới việc tăng nguy cơ mắc các bệnh như tiểu đường type 2, bệnh tim hay các rối loạn tự miễn dịch.
Ngoài ra, vitamin C cũng giúp tăng cường hệ miễn dịch bằng cách thúc đẩy tăng sinh thực bào - là những tế bào miễn dịch chuyên biệt giúp "nuốt chửng" những tác nhân xâm nhập gây hại cho cơ thể.
Khi sử dụng quả mắc kham cần chú ý, loại quả này có thể làm loãng máu. Bạn cũng không nên ăn quả này trước khi phẫu thuật vì nguy cơ chảy máu. Bạn cũng nên tránh dùng quả mắc kham nếu đang mang thai, cho con bú hoặc đang cố gắng thụ thai.
PHÚ NGUYỄN