Thời gian gần đây, Bệnh viện TWQĐ 108 tiếp nhận liên tiếp các bệnh nhân bị đột quỵ. So với năm ngoái, mùa đông năm nay số ca đột quỵ nhập viện đang gia tăng. Các chuyên gia cho biết, thời tiết lạnh không chỉ gây co thắt mạch máu làm tăng huyết áp, mà còn làm tăng nguy cơ hình thành cục máu đông, dẫn đến cả đột quỵ do xuất huyết não và nhồi máu não. Đặc biệt, thói quen tắm khuya rất phổ biến ở Việt Nam cũng là nguyên nhân gây ra nhiều trường hợp bị đột quỵ.
Bác sĩ Nguyễn Ngọc Uyển, Khoa Cấp cứu (Bệnh viện TWQĐ 108) cho biết, mới đây bệnh viện có tiếp nhận một nam bệnh nhân tên Đ.V.Đ (45 tuổi, Hà Nội) không có tiền sử bệnh lý, vào viện cấp cứu trong tình trạng hôn mê sau khi tắm khuya. Kết quả chẩn đoán cho thấy xuất huyết não với khối máu 90 cm³, bệnh nhân buộc phải phẫu thuật mở sọ để giải ép áp lực não. Hiện tại bệnh nhân vẫn phải điều trị tích cực, duy trì thở máy, tiên lượng rất nặng.
Hai trường hợp nhập viện vì đột quỵ sau khi tắm đêm, một người đã tử vong. Ảnh: BVCC.
Một trường hợp khác là bệnh nhân N.X.K (42 tuổi, ở Hải Dương) sau tắm đêm ngày 17/12/2024 thì đột ngột đau đầu, ý thức chậm dần đi vào hôn mê. Bệnh nhân đã được sơ cứu ở tuyến trước, rồi chuyển đến Bệnh viện TWQĐ 108 giờ thứ 3 sau đột quỵ. Mặc dù đã được hồi sức cấp cứu tích cực, tuy nhiên tổn thương đột quỵ chảy máu não quá nặng, bệnh nhân hôn mê sâu không còn khả năng cứu chữa.
Bác sĩ Uyển cho biết, cả 2 trường hợp trên đều là những người bệnh khá trẻ, không có bệnh lý mạn tính, tai biến xảy ra sau khi tiếp xúc với lạnh đột ngột, để lại di chứng nặng nề và đe dọa tính mạng người bệnh. Điều đáng tiếc này có thể không xảy ra nếu chúng ta biết cách phòng tránh hợp lý.
Vì sao mùa lạnh dễ xảy ra đột quỵ?
Bác sĩ Thái Đàm Dũng, Khoa Cấp cứu, Bệnh viện Trung ương quân đội 108 cho biết, nhiều nghiên cứu trên thế giới cho thấy, việc tiếp xúc với lạnh là yếu tố nguy cơ thúc đẩy sự gia tăng đột quỵ não, cả đột quỵ chảy máu não và đột quỵ nhồi máu não. Nguyên nhân được xác định như sau:
- Sự thay đổi theo mùa và nhiệt độ tác động tới các yếu tố nguy cơ đột quỵ (tăng huyết áp, tăng đường huyết, tăng lipid máu, rung nhĩ) làm gia tăng nguy cơ đột quỵ.
- Co thắt mạch máu: Co mạch ngoại vi và tăng huyết áp đột ngột thoáng qua sau khi tiếp xúc với lạnh có thể gây vỡ mạch máu não, gây đột quỵ xuất huyết não. Điều này lý giải cho hiện tượng đột quỵ xuất huyết não thường cao nhất vào ngày đầu tiếp xúc với lạnh.
Ngoài ra, hiện tượng co mạch giúp giữ cơ thể không mất nước cũng làm tăng độ nhớt của máu. Nhiệt độ giảm cũng làm cơ thể tăng sản xuất hồng cầu và tiểu cầu nhằm tăng sự trao đổi chất của cơ thể, dẫn đến hình thành cục máu đông. Từ đó tăng nguy cơ tắc nghẽn mạch máu dẫn đến nhồi máu não. Điều này lý giải cho hiện tượng đột quỵ nhồi máu não thường xảy ra sau vài ngày tiếp xúc với lạnh.
Dấu hiệu của đột quỵ do lạnh cũng giống như đột quỵ do các nguyên nhân khác, đó là:
- F (Face - Mặt): Khuôn mặt lệch, tê hoặc yếu một bên.
- A (Arms - Tay): Yếu hoặc không nâng được một bên tay.
- S (Speech - Lời nói): Nói khó, nói lắp hoặc không hiểu lời nói.
- T (Time - Thời gian): Cấp cứu ngay lập tức, vì thời gian vàng trong 6 giờ đầu quyết định hiệu quả điều trị.
Ngoài ra, cũng cần chú ý đến các triệu chứng khác như đau đầu dữ dội, chóng mặt, mất thị lực hoặc mất thăng bằng đột ngột,…
Để phòng bệnh, bác sĩ khuyến cáo không nên giữ ấm cơ thể, đặc biệt không nên tắm đêm. Ảnh minh họa.
Để phòng đột quỵ mùa lạnh, bác sĩ Dũng khuyến cáo cần làm ngay những việc sau:
- Giữ ấm cơ thể: Việc giữ ấm cơ thể, nhất là vùng đầu và cổ trong mùa lạnh rất quan trọng. Cần lưu ý việc thay đổi nhiệt độ đột ngột có thể gây sốc nhiệt. Khi tham gia hoạt động thể chất, nên mặc nhiều lớp áo, khi cơ thể ấm lên sau vận động thì có thể cởi bỏ bớt và mặc vừa đủ giữ ấm cơ thể.
Nếu đang hoạt động ngoài trời lạnh và thấy mình đổ mồ hôi, như vậy cơ thể đang bị quá nóng và không ổn, nhất là đối với người có bệnh tim mạch thì tốt nhất nên nghỉ ngơi, cởi bớt áo khoác và vào ngay trong nhà. Tuyệt đối không nên tắm đêm vì đây cũng là nguyên nhân làm tăng nguy cơ đột quỵ.
- Kiểm soát huyết áp: Đo huyết áp định kỳ, nhất là với người có tiền sử tăng huyết áp.
- Chế độ ăn uống lành mạnh: Ăn nhiều rau xanh, trái cây, hạn chế chất béo, đường, muối.
- Vận động thường xuyên: Tăng cường hoạt động thể dục nhẹ nhàng 30 phút mỗi ngày để hỗ trợ tim mạch cần tuân theo nguyên tắc không hoạt động quá sức. Bởi khi trời lạnh, cơ thể chúng ta phải gắng sức hơn bình thường nhằm giữ nhiệt độ cơ thể ổn định. Do vậy, việc đi bộ nhanh hơn bình thường gặp khi gió lạnh thổi vào mặt và cơ thể cũng đã là gắng sức.
- Hạn chế rượu bia, thuốc lá: Những thói quen này làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch và đột quỵ.
- Khám sức khỏe định kỳ: Chủ động tầm soát, phát hiện sớm và điều trị kịp thời các yếu tố nguy cơ để đề phòng đột quỵ mùa lạnh.
LÊ PHƯƠNG.