Trên hành trình du lịch Tây Bắc, du khách sẽ có cơ hội thưởng thức nhiều món ăn độc đáo, trong số đó phải kể tới da trâu.
Da trâu là lớp da ngoài của con trâu, có lỗ chân lông to, thô cứng và vị trí các lỗ chân lông phân bố không đồng đều. Trong suy nghĩ của nhiều người, da trâu vừa dai vừa cứng, lại có mùi thum thủm, chỉ dùng để làm trống, nẹp đập lúa... Nhưng ở các tỉnh Tây Bắc, thứ bốc mùi này lại có thể làm thành vô số món hấp dẫn, mấy năm nay xuất hiện trong nhà hàng, được du khách gần xa tìm đến để thưởng thức.
Tại chợ địa phương hay trên chợ mạng, da trâu đã được làm sạch hoặc các món ăn từ da trâu bán rất đắt hàng. Theo đó, da trâu làm sạch có giá 100.000 đồng/kg, còn da trâu muối chua hay nộm,... có giá 150.000 đồng/kg.
Đặt mua 1kg da trâu muối chua của chị đồng nghiệp, Mai Ngọc (ở Đống Đa, Hà Nội) chia sẻ: "Mình có chị đồng nghiệp chuyên bán đặc sản Tây Bắc. Thấy chị có đăng món da trâu muối chua, mình mua về ăn thử vì tò mò và cũng chưa từng được thưởng thức da trâu bao giờ. Miếng da được thái mỏng vừa phải, giòn sần sật và có vị chua ngọt, ăn rất ngon và lạ miệng. Chồng mình cũng thích nên mỗi khi có bạn đến nhà nhậu đều nhờ vợ đặt món da trâu Tây Bắc".
Ở Tây Bắc, da trâu sau khi làm sạch sẽ được sơ chế, làm thành các món:
Da trâu khô
Da trâu khô là món đặc trưng của ẩm thực người Mường. Da trâu phải được hong trên gác bếp từ 5 - 6 tháng cho đến khi khô cứng. Sau đó đốt trên bếp lửa khoảng 15 - 20 phút để cháy xém phần bì, cạo sạch lớp bồ hóng, chần qua nước sôi trong 2 phút và chặt thành từng miếng vừa ăn rồi đem ninh từ 6 đến 8 tiếng.
Góp mặt trong món ăn này còn có cây môn (khoai nước), mắc khén, gừng, cà dại, quả đu đủ non, mẻ chua và các loại gia vị. Cây môn cho vào ninh cùng da trâu, sau đó cho thêm quả cà dại, quả đu đủ non và mẻ chua bỏ vào. Tiếp tục nấu cho đến khi lá môn trong nồi bở nhuyễn, tất cả quyện vào nhau. Món ăn có vị bùi ngậy của da trâu, vị cay thơm của mắc khén, vị đắng của đu đủ non, vị the the đầu lưỡi của lá môn, tất cả tạo tạo nên vị đặc trưng vô cùng hấp dẫn.
Nộm da trâu
Da trâu đem thái thành từng miếng mỏng vừa phải. Một đĩa nộm da trâu đúng vị phải có sự góp mặt của đầy đủ các loại nguyên liệu: quả trám rừng, hạt mắc khén, mùi ta, mùi tàu, rau thơm, lạc rang.... Những đĩa nộm da trâu được bày biện đẹp mắt, lại giòn giòn, vị chua ngọt khiến ai ăn thử cũng bị mê hoặc.
Da trâu muối chua
Người dân địa phương sử dụng nước măng chua để da trâu nhanh ngấm, có độ mềm, dậy mùi thơm và vẫn giữ độ giòn sần sật. Da trâu có thể được muối ở trong vại hoặc bình thuỷ tinh, sau đó cho tỏi băm, ớt và riềng vào. Khoảng 2-3 ngày, miếng da nở căng, ngấm đều gia vị là có thể thưởng thức.
Da trâu thối
Đây là món ăn của người Thái ở Tây Bắc. Theo đó, da trâu sau khi lọc ra vẫn giữ nguyên phần lông, đem gói kỹ vào lá chuối tươi và ủ trong khoảng 2 ngày, tùy mùa đông hay mùa hè.
Sau thời gian ủ, da trâu bốc mùi, người ta sẽ đem rửa sạch cho lông rụng hết, rồi phơi một nắng là có thể chế biến thành các món ăn như nấu canh hoa chuối, nướng than hồng…
H.A