Tù oan 1310 ngày tội hiếp dâm, được đền 252 triệu đồng có đúng?

Trước đó, anh Tô Phương Trọng đã có đơn kiện đòi VKSND tỉnh Cà Mau bồi thường 3,1 tỷ đồng cho hơn 1.310 ngày ngồi tù oan tội Hiếp dâm trẻ em gồm bồi thường tổn thất tinh thần, thu nhập thực tế bị mất trong quá trình bị bắt giam oan, tiền thuê luật sư; tổn thất tinh thần, thu nhập thực tế bị mất của người thân (mẹ và chị ruột), chi phí đi lại thăm nuôi…

Tuy nhiên, tại phiên tòa, VKSND tỉnh Cà Mau chỉ đồng ý bồi thường 242 triệu đồng tiền tổn thất tinh thần trong thời gian Trọng bị bắt giam, cộng với 10 triệu đồng tiền thuê luật sư. HĐXX đã chấp thuận các ý kiến của bị đơn vì cho rằng các khoản khác không phù hợp với quy định của Luật trách nhiệm bồi thường Nhà nước.

Trao đổi với PV Kiến Thức về số tiền Tòa án buộc VKSND tỉnh Cà Mau bồi thường cho anh Tô Phương Trọng 252 triệu đồng cho 1310 ngày ngồi tù oan có đúng các quy định của pháp luật và có phù hợp với những gì mà anh Trọng đã bị thiệt hại, Luật sư Nguyễn Hồng Thái, Giám đốc Công ty Luật Quốc tế Hồng Thái và đồng nghiệp nhận định, việc tòa án tuyên án, buộc viện kiểm sát tỉnh Cà Mau bồi thường 252 triệu cho anh Trọng là dựa theo những thiệt hại mà anh Trọng đã chịu trong thời gian ngồi tù oan. Số tiền bồi thường nhiều hay ít là do mức kê khai đúng quy định pháp luật của anh Trọng. Nếu anh Trọng biết cách kê khai thì số tiền bồi thường có thể lớn hơn.

“Quy định về mức bồi thường và cách tính số tiền bồi thường được hướng dẫn cụ thể tại Thông tư liên tịch số 05/2012/TTLT-VKSNDTC-TANDTC- BCA-BTP-BQP-BTC-BNN&PTNT ngày 02/11/2012 của Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Tòa án nhân dân tối cao, Bộ Công an, Bộ tư pháp, Bộ Quốc phòng, Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn. Theo đó, người bị oan sai được bồi thường các thiệt hại về vật chất, thiệt hại về tinh thần và các thiệt hại khác có liên quan đến việc người đó đã bị oan sai nếu có các căn cứ chứng minh cụ thể trên thực tế”, Luật sư Nguyễn Hồng Thái cho biết.

Theo Luật trách nhiệm bồi thường của nhà nước quy định, người bị xử tù oan có quyền yêu cầu cơ quan tố tụng đã gây oan sai phải bồi thường toàn bộ thiệt hại về vật chất và tinh thần cho mình. Cụ thể các khoản bồi thường gồm: thiệt hại về tài sản (gồm những tài sản bị mất mát, hư hỏng, thu giữ trong quá trình tố tụng nếu có), thiệt hại về tinh thần, thiệt hại về sức khỏe và thiệt hại về thu nhập.

Về số tiền bồi thường về tinh thần cho người bị xử tù oan được áp dụng theo quy định của điều 47 Luật trách nhiệm bồi thường của nhà nước. Cụ thể, điều 47 Luật trách nhiệm bồi thường của nhà nước, thiệt hại do tổn thất về tinh thần trong trường hợp bị tù giam được tính: mỗi ngày tù giam oan được bồi thường 3 ngày lương tối thiểu (theo mức lương tối thiểu của nhà nước quy định tại thời điểm bồi thường). Với mức lương tối thiểu hiện nay là 1.150.000 đồng/tháng, tức anh Tô Phương Trọng chỉ được bồi thường thiệt hại về tinh thần khoảng 115.000 đồng/ngày bị giam oan. Còn những ngày anh Trọng bị khởi tố, truy tố, xét xử nhưng không bị giam sẽ được bồi thường bằng một ngày lương tối thiểu.

Trước đó, liên quan đến vụ án oan này, hồ sơ vụ án nêu, chiều 5/11/2008, anh Tô Phương Trọng (học sinh lớp 7 khi đó) với nạn nhân Ngọc (5 tuổi, huyện Đầm Dơi) vào sân bưu điện cũ của xã Tân Đức (Cà Mau) hái cau. Khi nghe tiếng người lớn gọi, bé gái chạy ra gặp người phụ nữ cùng xóm và được dẫn về nhà ông ngoại Lê Văn Dũng. Nghi cháu gái bị xâm hại, ông Dũng cùng mẹ nạn nhân tố cáo Trọng với chính quyền địa phương. Tối cùng ngày, nam sinh bị mời đến nhà ông Dũng lập biên bản. Tại đây, Trọng cho hay vào bưu điện xã hái trái cau, không xâm hại bé gái và Ngọc không nói gì để ghi vào biên bản. Hôm sau, Trọng bị chuyển lên công an huyện để lấy lời khai và cuối cùng bị Công an tỉnh Cà Mau khởi tố, tạm giam về tội Hiếp dâm trẻ em.

Hai tháng sau, công an xác định Trọng bồng bé gái đưa qua hàng rào phía sau bưu điện rồi vòng ra cổng trước vào trong nhà vệ sinh thực hiện hành vi đồi bại. Tháng 6/2010, Trọng bị TAND tỉnh Cà Mau tuyên phạt 6 năm tù.

Cho rằng mình bị oan, Tô Phương Trọng sau đó đã kháng cáo. Tháng 11/2010, Tòa phúc thẩm TAND Tối cao tại TP HCM tuyên hủy toàn bộ án sơ thẩm, giao hồ sơ cho cơ quan tố tụng tỉnh Cà Mau điều tra lại. Theo HĐXX, Trọng khai bị dụ cung, hướng cung và nhiều lời khai mâu thuẫn nhau khi làm việc với cơ quan điều tra cấp huyện và tỉnh. Tháng 7/2013, TAND tỉnh Cà Mau xét xử sơ thẩm lần 2, tuyên Trọng không phạm tội Hiếp dâm trẻ em. Tháng 5/2014, TAND Tối cao tại TP HCM xử phúc thẩm, tuyên y án sơ thẩm. Sau đó, anh Tô Phương Trọng đã làm đơn kiện đòi VKSND tỉnh Cà Mau bồi thường oan sai.