Talleyrand - Bậc thầy của nền ngoại giao chính trị

Trong lịch sử châu Âu, rất ít nhân vật tạo ảnh hưởng mạnh mẽ đến sự chuyển động của chính trị và ngoại giao như Charles-Maurice de Talleyrand-Périgord. Dưới ngòi bút đặc sắc của mình, tác giả Evgenij Viktorovič Tarle đã làm sống lại hình ảnh một nhà ngoại giao thiên tài, một người đã vượt qua mọi ranh giới chính trị để trở thành kiến trúc sư của hòa bình và trật tự mới sau những biến động dữ dội của cuộc Cách mạng Pháp và Đế chế Napoléon.  

Cuốn sách “Talleyrand - Bậc thầy của nền ngoại giao chính trị” không chỉ là một tài liệu lịch sử mà còn là bức chân dung sâu sắc về một con người với những mâu thuẫn và chiến lược làm thay đổi lịch sử châu Âu mãi mãi.

Charles-Maurice de Talleyrand-Périgord sinh ra trong một gia đình quý tộc Pháp và ngay từ nhỏ đã định sẵn sẽ trở thành một giáo sĩ. Tuy nhiên, với sự nhạy bén chính trị và khả năng thích nghi vượt trội, Talleyrand đã nhanh chóng thoát khỏi con đường tôn giáo để trở thành một nhà chính trị và ngoại giao lỗi lạc. Ông đã đóng vai trò quan trọng trong hàng loạt sự kiện lịch sử quan trọng của Pháp và châu Âu, bao gồm Cách mạng Pháp, Đế chế Napoléon, và thời kỳ phục hồi nhà Bourbon. Chính sự linh hoạt và khả năng thao túng các tình thế chính trị phức tạp đã giúp ông tồn tại và thành công dưới nhiều chế độ chính trị khác nhau.

Talleyrand nổi tiếng với tư tưởng và quan điểm sắc bén, điều này được thể hiện rõ qua câu nói nổi tiếng của ông: “Ngôn ngữ được phú cho con người để che giấu mọi suy nghĩ của mình”. Câu nói này phản ánh rõ bản chất con người ông - một bậc thầy trong nghệ thuật thương thảo và sử dụng ngôn ngữ để đạt được mục tiêu. Ông không chỉ là một nhà ngoại giao khôn ngoan mà còn là một người thực dụng, sẵn sàng thay đổi lòng trung thành để bảo vệ lợi ích quốc gia.

Cuốn sách "Talleyrand - Bậc thầy của nền ngoại giao chính trị" không chỉ đơn thuần là một tiểu sử, mà còn là bức chân dung sống động về cuộc đời của một người đầy mâu thuẫn. Dù là một người có rất ít niềm tin tôn giáo, ông vẫn trở thành giám mục, và dù xuất thân từ dòng dõi quý tộc, ông lại ủng hộ cuộc Cách mạng Pháp và tham gia vào việc soạn thảo Tuyên ngôn Nhân quyền - một trong những văn kiện chính trị quan trọng nhất của thời đại. Chính những mâu thuẫn này đã khiến Talleyrand trở thành một trong những nhân vật khó đoán và phức tạp nhất trong lịch sử.

Talleyrand đã đóng góp rất nhiều cho nền ngoại giao và chính trị Pháp trong thời gian gần năm mươi năm. Ông đã giúp đàm phán nhiều hiệp ước quan trọng, bao gồm Hiệp ước Hòa bình Paris năm 1814 và Đại hội Vienna năm 1815 - những sự kiện có vai trò quyết định trong việc định hình lại bản đồ chính trị châu Âu sau sự sụp đổ của Đế chế Napoléon. Tại Đại hội Vienna, Talleyrand đã xuất sắc xoay chuyển tình thế để giữ cho Pháp một vị trí quan trọng trong các cuộc đàm phán, ngay cả khi quốc gia này phải đối mặt với sự thất bại quân sự.

Tác phẩm của Tarle cũng đề cập đến mối quan hệ phức tạp giữa Talleyrand và Napoléon Bonaparte. Ban đầu, Talleyrand là người ủng hộ Napoléon, thậm chí đã giúp ông leo lên nắm quyền lực. Tuy nhiên, khi nhận ra sự mở rộng quyền lực của Napoléon có thể đe dọa đến sự ổn định của nước Pháp, Talleyrand đã quay lưng với vị hoàng đế và bắt đầu bí mật liên lạc với các thế lực đối địch, bao gồm cả Nga và Áo. Chính từ những hành động như vậy, Talleyrand bị coi là một nhân vật cơ hội, người luôn đặt lợi ích quốc gia và bản thân lên trên hết.

Một trong những điểm nổi bật của cuốn sách là cách mà tác giả E. V. Tarle khắc họa tài năng ngoại giao của Talleyrand. Ông được miêu tả là người có khả năng tiên đoán và kiểm soát tình hình chính trị tốt hơn bất kỳ ai trong thời đại của mình. Talleyrand hiểu rõ sự cần thiết của việc duy trì hòa bình và ổn định ở châu Âu, đồng thời nắm vững nghệ thuật đàm phán và xây dựng liên minh để đạt được mục tiêu này.

Vào thời kỳ Pháp bị đẩy vào tình thế khó khăn sau thất bại của Napoléon, chính Talleyrand đã đứng ra đàm phán để giảm nhẹ những thiệt hại cho đất nước tại Đại hội Vienna. Ông không chỉ giữ vững danh dự cho Pháp mà còn thành công trong việc giúp quốc gia này duy trì được vị thế trên trường quốc tế, ngay cả khi phần lớn các nước châu Âu đều muốn làm suy yếu Pháp.

Tarle cũng không ngại khi mô tả những mặt tối trong con người Talleyrand. Ông được biết đến như một kẻ cơ hội và thiếu đạo đức trong một số thời điểm, thậm chí bị cáo buộc nhận hối lộ và bán rẻ thông tin quốc gia. Tuy nhiên, có thể nói rằng chính sự thực dụng của Talleyrand đã giúp ông tồn tại và phát triển trong một giai đoạn chính trị cực kỳ hỗn loạn và đầy biến động của châu Âu.

Tác giả: Evgenij Viktorovič Tarle (1874 - 1955): là nhà sử học, học giả của Viện Hàn lâm Khoa học Nga. Ông đồng thời là tiến sĩ danh dự của các trường đại học Sorbonne, Brno, Praha, Oslo, là viện sĩ thông tấn của Viện Hàn lâm Anh, viện sĩ chính thức của Viện Hàn lâm Khoa học Na Uy, Viện Hàn lâm Khoa học Chính trị và Xã hội Hoa Kỳ và là người sáng lập Viện Quan hệ Quốc tế Nhà nước Moscow.

Talleyrand - Bậc thầy của nền ngoại giao chính trị là một trong ba công trình kinh điển trong sự nghiệp sáng tạo chính luận - khoa học của viện sĩ, nhà sử học đáng kính E. V. Tarle, cùng với Napoléon (1936) và Cuộc tấn công của Napoléon vào nước Nga (1938). Cuốn sách được xuất bản lần đầu năm 1939 (nằm trong bộ sách Cuộc đời danh nhân), được tái bản nhiều lần và dịch ra hàng chục thứ tiếng.