Xây dựng tiêu chí và Danh mục Tủ sách Tinh hoa Tri thức thế giới

Các đầu sách kinh điển trong kho tàng kiến thức của thế giới

Phát biểu tại Hội thảo “Xây dựng tiêu chí và Danh mục Tủ sách Tinh hoa Tri thức thế giới”, bà Phạm Thị Bích Hồng, Phó trưởng ban Truyền thông và Phổ biến kiến thức, Giám đốc, Tổng biên tập Nhà xuất bản Tri thức cho biết, Tủ sách Tinh hoa Tri thức thế giới là tủ sách nổi bật nhất của NXB Tri thức, được NXB dày công đầu tư nhất và cũng tạo được thương hiệu, tiếng vang và sự đóng góp nhất định trong giới nghiên cứu khoa học và xã hội Việt Nam trong suốt gần 2 thập kỷ qua.

Lý giải về cái tên “Tinh hoa”, bà Hồng cho biết, các đầu sách được NXB lựa chọn xuất bản là các đầu sách kinh điển trong kho tàng kiến thức của thế giới, nổi tiếng được thế giới công nhận, đã được các nhà xuất bản uy tín của thế giới xuất bản.

Nội dung sách cung cấp nhiều tri thức nền, kiến thức phổ quát của nhân loại, nằm trong kho tri thức của thế giới trong nhiều lĩnh vực: triết học, lý luận, kinh tế, giáo dục,.. Đặc biệt là triết học.

Sách tinh hoa được nhiều nghiên cứu sinh, sinh viên, nhà khoa học, giới nghiên cứu của Việt Nam tham khảo trong quá trình thực hiện các công trình khoa học, công việc và cuộc sống.

Nhiều độc giả chia sẻ về giá trị của sách tinh hoa của nhà tri thức có giá trị. “Độc giả từng viết trên trang fanpage của chúng tôi rằng, cùng một cuốn sách, đọc lúc 20 tuổi hiểu một số điều, 30 tuổi đọc lại hiểu thêm những điều khác, 40 tuổi đọc vẫn thấy có những giá trị nhận ra. Hoặc những bình luận như: sách của tri thức đã làm cho tôi thay đổi thế giới quan…”, bà Hồng chia sẻ.

Bà Hồng cho biết, Tủ sách Tinh hoa Tri thức Thế giới được xây dựng với mục tiêu khoảng 500 cuốn sách, nhằm giới thiệu những tri thức và giá trị văn hóa phổ quát của nhân loại một cách có chọn lọc và phù hợp đến với bạn đọc Việt Nam thông qua việc dịch thuật và xuất bản các tác phẩm kinh điển trong kho tàng tri thức và văn hóa cực kỳ đồ sộ của thế giới.

Có thể kể đến một số đầu sách nổi bật, được đánh giá cao và được độc giả đón nhận như: “Bàn về tự do” của J.S.Mill; “Thế giới như tôi thấy” của A.Einstein; “Tâm lý học đám đông” của Gustave Le Bon; “Nền dân trị Mỹ” của Alexis de Tocqueville; “Khảo luận thứ hai về chính quyền” của John Locke; “Émile hay là về giáo dục” của Jean-Jacques Rousseau; “Dân chủ và giáo dục và Cách ta nghĩ” của J.Dewey; “Nguồn gốc các loài” của Charle Darwin; “Đối thoại Socratic 1” của Plato; “Bộ công cụ mới” của F.Bacon; “Từ mỹ học đến các loại hình nghệ thuật” của Denis Diderot…

Đến nay, Nhà xuất bản Tri thức đã thực hiện được 72 đầu sách trong Tủ sách Tinh hoa Tri thức thế giới. Con số có vẻ nhỏ, nhưng để có được nó là cả một sự nỗ lực, bởi sách khó, tìm người dịch khó, thời gian sản xuất dài, số lượng xuất bản ít, hầu hết là lỗ trong lần ấn bản đầu tiên.

Hiện nay NXB Tri thức đã mở rộng hình thức, cung cấp cho bạn đọc thêm loại hình thức thời trong kỷ nguyên số, đó là hệ thống xuất bản điện tử, sách nói. Tủ sách tinh hoa có mặt dưới hình thức sách điện tử bán tại nxbtrithuc.com.vn, độc giả có thể đọc thỏa thích kho sách tinh hoa và kho sách khác.

“Sắp tới, NXB sẽ tăng tính năng bằng cách phát triển sách nói đối với tất cả các đầu sách trên hệ thống phát hành điện tử của NXB”, bà Hồng thông tin.

Phát biểu tại Hội thảo, các đại biểu đã đưa ra những đánh giá, ghi nhận những điều mà Tủ sách Tinh hoa tri thức thế giới đã làm được trong nhiều năm qua. Đồng thời, đưa ra những gợi ý để Tủ sách Tinh hoa Tri thức thế giới tiếp tục phát triển.

ThS. Nguyễn Hữu Giới, Chủ tịch Hội Thư viện Việt Nam cho hay, việc làm tủ sách tinh hoa là rất cần thiết và có ý nghĩa ở nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam. Tuy nhiên, trong bối cảnh hiện nay, việc làm tủ sách này đang gặp nhiều khó khăn, thử thách và cũng bởi công việc làm tủ sách này có khi “càng làm càng lỗ”, nên nhiều NXB cũng nản lòng, ít mặn mà với các ấn phẩm như thế này.

“Nhưng nếu NXB Tri thức không làm nữa, thì ai sẽ làm loại sách này cho độc giả”, ông Giới đặt câu hỏi.

Để duy trì Tủ sách Tinh hoa tri thức Thế giới của NXB Trí thức, ông Giới đưa ra một số đề xuất. Theo đó, về tiêu chí, cần xây dựng, cần nghiên cứu để chọn các tác phẩm của các thánh nhân/vĩ nhân, anh hùng xuất chúng, những người kiệt xuất, người lỗi lạc viết ra, hoặc những người khác viết về họ (nhưng phải là những tác phẩm hay, khách quan, trung thực và phải rất đúng về họ).

Nhưng để lựa chọn các tác phẩm theo những tiêu chí trên, cần có một Hội đồng tuyển chọn/thẩm định (gồm những nhà trí thức lớn/nhà khoa học/học giả có uy tín ở Việt Nam).

Ông Giới cho rằng, có thể đề nghị Nhà nước đặt hàng VUSTA làm Tủ sách Tinh hoa Thế giới, để quảng bá tri thức tinh hoa thế giới và Việt Nam cho bạn đọc. Hoặc tìm nguồn hỗ trợ từ các doanh nghiệp tâm huyết với công việc này.

Cùng với đó, NXB Tri thức nên nghiên cứu và đổi mới phương thức quảng bá/giới thiệu và phát hành (có thể giảm giá-khuyến mại cho người mua) các sách của NXB và nhất là sách tinh hoa tri thức thế giới đến đông đảo bạn đọc trong và ngoài nước. Như vậy, các nhà trí thức, học giả, nhà khoa học, nhà nghiên cứu trong và ngoài nước biết đến Tủ sách tinh hoa này và đặt mua sách của NXB một cách thuận tiện, dễ dàng.

VUSTA cũng nên nghiên cứu, xem xét để có thể hàng năm đăng ký cho NXB Tri thức tham gia Ngày sách văn Văn hóa đọc Việt Nam (21/4) như: Tham gia trưng bày, triển lãm sách, quả bá sản phẩm sách và Tủ sách tinh hoa của NXB tri thức (tổ chức ở Hà Nội, TP Hồ Chí Minh và các vùng miền v.v…, để quảng bá, giới thiệu sách của NXB Tri thức rộng rãi ra công chúng độc giả cả nước.

Đưa ra những tiêu chí về danh mục sách tinh hoa, ông Đinh Tuấn Minh, Giám đốc nghiên cứu Trung tâm nghiên cứu giải pháp thị trường cho các vấn đề kinh tế - xã hội – MASSEI cho rằng, hai yếu tố quyết định một cuốn sách có phải tinh hoa hay không là tác giả và nội dung cuốn sách.

Theo đó, tác giả cuốn sách có phải là một nhân vật có tầm ảnh hưởng trong xã hội hoặc trong một lĩnh vực nào đó ở thời đại của tác giả không? Tầm ảnh hưởng của tác giả khiến cho độc giả quan tâm đến quan điểm, suy nghĩ của tác giả đó, khiến cho tác phẩm của tác giả đó được ưu tiên lựa chọn đọc.

Chẳng hạn, Albert Einstein là nhà vật lý vĩ đại. Vì lẽ đó, tác phẩm “Thế giới như tôi thấy” của ông được NXB Tri Thức lựa chọn giới thiệu đến độc giả để chúng ta hiểu được những quan điểm, suy nghĩ của ông về vũ trụ, dù rằng những đóng góp mới về tư tưởng của tác phẩm trong lĩnh vực khác ngoài vật lý học có thể không nhiều.

Theo ông Minh, việc giới thiệu danh mục sách tinh hoa cho dòng sách thúc đẩy phát triển nền kinh tế thị trường rất có ý nghĩa trong bối cảnh hiện nay. Chúng ta không thể phát triển được nền kinh tế thị trường đầy đủ nếu không có những hiểu biết sâu đến chân tơ, kẽ tóc về nó.

Ông Minh giới thiệu danh mục một số tác phẩm tinh hoa thân thiện nền kinh tế thị trường như “Principles of economics” của tác giả Carl Menger nói về Sự vận hành của nền kinh tế (nền tảng lý thuyết kinh tế học hiện đại, đặc biệt của trường phái kinh tế học Áo), sách hiện đã dịch dạng bản thảo; hay “Human Action” của Ludwig von Mises nói về sự vận hành của nền kinh tế (nền tảng kinh tế học trường phái Áo), hiện đã dịch được một phần…