Người đàn ông từng khiến kinh tế Mỹ lao đao qua đời ở tuổi 90

Yamani, cùng với các đối tác trong các nhà xuất khẩu dầu Ả Rập khác và Iran, từng thực hiện một loạt các đợt cắt giảm sản lượng vào năm 1973 và ngừng cung cấp cho Mỹ cũng như các nước phương Tây khác, khiến các nước này rơi vào tình trạng khủng hoảng năng lượng. Đây chính là nhân vật đã gây ra cả một cuộc suy thoái trên phạm vi toàn cầu – và cũng là người đã đưa quốc gia vùng Vịnh trở thành siêu cường trên thị trường dầu mỏ.

Ông Sheikh Ahmed Zaki Yamani

Lệnh cấm vận, gây ra cuộc khủng hoảng quốc tế sau khi giá dầu tăng vọt, là một phản ứng đối với việc Washington ủng hộ Israel trong cuộc chiến Yom Kippur chống lại Ai Cập và Syria. Nó trùng hợp với những nỗ lực của các nhà máy dầu khí của nước này nhằm giành quyền kiểm soát tài nguyên từ các công ty quốc tế. Ngay lập tức giá dầu thô tăng gấp 4 lần và giá xăng ở Mỹ tăng vọt, dẫn đến những hàng dài người xếp hàng tại các cây xăng trên khắp nước Mỹ và kích hoạt cả 1 cuộc suy thoái kinh tế toàn cầu.

Yamani được đào tạo tại Harvard và từng bị vua Fahd sa thải vào năm 1986, vào thời điểm đó giá dầu thô đã giảm xuống mức thấp kỷ lục. Ông đã giữ chức vụ này trong 24 năm và trở thành bộ trưởng dầu mỏ lâu nhất tại OPEC.

Yamani cũng là người đã phổ biến cụm từ "vũ khí dầu mỏ". Ở thời điểm căng thẳng lên đến đỉnh điểm, ông từng phát biểu với phóng viên AP: "Bạn nghĩ châu Âu, Mỹ và Nhật Bản có thể sống sót với điều này (lệnh cấm vận) không? Toàn bộ nền kinh tế sẽ sụp đổ". Sau khi Israel và Ai Cập đạt được thoả thuận ngừng bắn, Arab mới chấm dứt cấm vận vào tháng 3/1974.

Tổng thư ký OPEC Mohammad Barkindo nói với Bloomberg rằng Sheikh Ahmed Zaki Yamani là “ánh sáng hàng đầu trong OPEC trong suốt những năm tháng sôi động của mình trên cương vị Bộ trưởng Dầu mỏ”.

Nhận thấy rằng việc tính phí quá nhiều đối với dầu thô có thể khiến nó trở thành nguồn nhiên liệu chính của thế giới, Yamani đã tìm cách cân bằng giữa mong muốn có thu nhập ổn định của Ả Rập Xê Út với áp lực tăng giá từ các quốc gia như Libya và Venezuela.

Tính đến tháng 2 năm 2021, dầu vẫn có nguồn cung dồi dào và Ả Rập Xê Út là nhà xuất khẩu lớn nhất thế giới. Nhưng các chính phủ và công ty đang tăng cường đầu tư vào các năng lượng sạch hơn như năng lượng mặt trời, gió và hydro để ngăn chặn sự nóng lên toàn cầu.

Năm 1982, ông thành lập Investcorp, một tập đoàn cổ phần tư nhân có trụ sở tại Bahrain, cùng với những người khác bao gồm Mana Saeed Al-Otaiba, bộ trưởng dầu mỏ của Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất vào thời điểm đó và nhà tài chính người Iraq Nemir Kirdar. Investcorp hiện trở thành công ty lớn nhất thuộc loại này ở Trung Đông, với tài sản khoảng 35 tỷ USD.